Cele główne:
- poszerzanie wiedzy na temat środowiska przyrodniczego,
- rozwijanie procesów poznawczych i kreatywnego myślenia.
Cele operacyjne – dziecko:
- z uwagą wysłucha tekstu i odpowie na pytania do niego,
- sformułuje własne skojarzenia dotyczące motyli,
- poszerzy swoją wiedzę na temat motyli,
- rozwiąże zadania wymagające myślenia przez analogie, wyszukiwania, łączenia i zastosowania informacji.
Metody pracy:
- słowne – rozmowa kierowana, instrukcja, praca z tekstem,
- czynnościowe – zadań stawianych dziecku do wykonania, ćwiczeń poznawczych i ruchowych.
Formy pracy:
- praca z całą grupą,
- zespołowa.
Środki dydaktyczne:
- tekst zawierający informacje o motylach wraz z pytaniami do tekstu (punkt 2),
- wycięte z papieru szablony motyli i kwiatów,
- pokratkowana plansza przedstawiająca motyla oraz kartki ją zasłaniające (punkt 1),
- obrazki motyli w czterech różnych kolorach, w ilości odpowiadającej liczbie dzieci.
Proponowany przebieg zajęć:
1. Ukryty motyl – zabawa wprowadzająca do tematu zajęć
Prowadzący umieszcza w widocznym miejscu planszę przedstawiającą podobiznę motyla, przykrytą karteczkami z ilustracjami. Uczestnicy zajęć kolejno losują karteczki z ilustracjami, które tworzą logiczne pary z obrazkami umieszczonymi na planszy. Uczeń zdejmuje z planszy wybrany obrazek po uzasadnieniu, w jaki sposób pasuje on do wylosowanej przez niego ilustracji.
Przykłady par: piłka-bramka, gąsienica-motyl, sznurowadło-but, nasiona-doniczka, szyszka-sosna, walizka-samolot, parasol-deszcz, jajko-omlet, owoce-koktajl, słońce-czapka z daszkiem, łopata-grządki, warzywa-sałatka, kokos-palma, makaron-garnek, chochla-zupa, kwiaty-wazon, słonecznik-olej, basen-ręcznik, nos-chusteczka, cytryna-woda, wędka-ryba, dzięcioł-las, kanapki-pojemnik, kosz-zakupy
2. Ciekawostki o motylach – praca z tekstem
Uczniowie siadają w kręgu, wysłuchują tekstu czytanego przez nauczyciela.
Każdy z nas miał szansę zobaczyć kiedyś motyla. To owady, które możemy spotkać niemal na całym świecie, poza lodami Antarktydy. Na tych wszystkich kontynentach żyje około sto pięćdziesiąt tysięcy gatunków motyli. Różnią się one między sobą: niektóre, jak np. ćmy, są szare i brązowe, inne, jak motyl o nazwie Urania, kolorami przypomina pióra pawia. Okazuje się jednak, że nie wszystkie motyle są kolorowe – niektóre skrzydła motyli pozbawione są koloru, a tęczowe barwy widzimy dzięki odbijaniu się światła. Skrzydła motyli są bardzo delikatne i łatwo je uszkodzić, dlatego lepiej ich nie dotykać! Motyle, tak jak ludzie, rozwijają się i rosną, zmieniając swój wygląd. Dorosłe motyle składają jaja, z których wykluwają się larwy. Larwy zmieniają kilka razy swoją postać – ten proces nazywamy przepoczwarzaniem. Na końcu z niezbyt atrakcyjnej poczwarki wyfruwa piękny motyl. Choć wydaje nam się kruchy, potrafi też być bardzo wytrwały, pokonując w podróży tysiące kilometrów! Motyle są nam potrzebne, ich bardzo ważnym zadaniem jest zapylanie kwiatów. Niektóre z nich są również szkodnikami, żywiąc się uprawianymi przez nas roślinami, zjadając ich liście. Kiedy spotkacie motylka, przypatrzcie mu się z zachwytem, możecie spróbować zrobić mu zdjęcie, nie dotykajcie go jednak i pozwólcie odlecieć w spokoju – nikt nie lubi, kiedy mu się przeszkadza!
Źródło: opracowanie własne
Po wysłuchaniu tekstu uczniowie losują pytania związane z jego treścią zapisane na szablonach w kształcie motyli. Na szablonach w kształcie kwiatów zapisane są odpowiedzi. Uczniowie umieszczają szablon motyla na szablonie kwiatka z właściwą odpowiedzią na pytanie.
Przykładowe pytania do tekstu:
- Na którym kontynencie nie mieszkają motyle?
- Czy wszystkie motyle są kolorowe?
- Jak rozwija się motyl?
- Co to jest przepoczwarzanie?
- Do czego motyle są nam potrzebne?
- Co potrafią motyle?
- Dlaczego nie powinniśmy dotykać motyli?
3. Na tropie motyli
Uczniowie tworzą grupy poprzez wylosowanie obrazków z motylami. Zadaniem każdej grupy jest odnalezienie ukrytych w sali motyli – każdy odnaleziony szablon zawiera wskazówkę, gdzie należy szukać kolejnego.
Propozycje wskazówek:
Grupa I: Znajdź motyle, które:
- lubią rysować
- lubią ciepło
- pilnują wejścia
- czytają książki
- wyglądają przez okno
- oglądają nasze prace
Grupa II: Szukaj motyli:
- wśród literek
- pomiędzy kwiatami
- pod ławkami
- obok drzwi
- przy tablicy
- za biurkiem
Grupa III: Szukaj motyli:
- tam, gdzie można usiąść
- tam, gdzie można odpocząć
- tam, gdzie pachnie
- tam, gdzie można rysować
- tam, gdzie można oglądać
- tam, gdzie można pisać
Grupa IV: Szukaj motyli:
- pod grzejnikiem
- za obrazkami
- pod ekranem
- przy oknie
- za doniczkami
- obok plecaka
4. „Polowanie” na motyle
Prowadzący zaprasza dzieci do udziału w mini konkursie – ich zadaniem na najbliższy tydzień jest sfotografowanie motyla w jego naturalnym środowisku. Zgromadzone prace eksponujemy na wystawie.
5. Uścisk motyla – zabawa na zakończenie
Uczestnicy zajęć siadają w siadzie skrzyżnym na podłodze, krzyżują ręce na ramionach, wykonują kilka głębokich oddechów.
Bibliografia:
https://www.national-geographic.pl/artykul/9-zaskakujcych-cech-motyli, dostęp z dnia 07.03.2024 r.
https://naukatolubie.pl/junior/ciekawostki-o-motylach/, dostęp z dnia 07.03.2024 r.
Dzień Motyla – scenariusz zajęć opracowała: Urszula Wesół, nauczyciel edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, pedagog specjalny
Szkoła Podstawowa – portal dla nauczycieli