I. Tytuł innowacji
„Teatr z klasą”
II. Dane o innowacji
Autor innowacji: Agata Kappel
Miejsce wdrażania innowacji: Szkoła Podstawowa im. ks.mjr. F. Łuszczki w Lubeni
Czas realizacji: rok szkolny 2019/2020
Typ innowacji: organizacyjno-metodyczna
Zasięg innowacji: klasa VI a
Podstawa prawna:
- Ustawa z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59) – art. 1 pkt 18, art. 44 ust. 2 pkt 3, art. 55 ust. 1 pkt 4, art. 68 ust. 1 pkt 9, art. 86 ust. 1.
- Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 5 lipca 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oświaty (Dz. U. 2019 poz.1481) – art. 22a ust.1.
III. Sposób realizacji
Wprowadzenie innowacji przewiduje dodatkową godzinę w tygodniu w klasie VI a. Jest to propozycja rozszerzenia oferty edukacyjnej w szkole, wyjścia naprzeciw zainteresowaniom uczniów, a tym samym wzbogacenie wiedzy i umiejętności z zakresu sztuki teatralnej, literackiej i artystycznej.
IV. Krótki opis nowatorskich rozwiązań organizacyjnych i metodycznych
Teatr łączy w sobie słowo, obraz, ruch i muzykę. Gdy bierzemy udział w sztuce, angażujemy wszystkie zmysły. Dzieciom bardzo to odpowiada, bo współgra z ich sposobem postrzegania świata. One nie skupiają się na fragmencie, nie selekcjonują informacji, tylko chłoną wszystko, co jest im podane. Zajęcia rozwijające zdolności artystyczne, kreatywność i elastyczność dziecka wpływają na wszechstronny rozwój jego osobowości. Zabawa w teatr oddziałuje na sferę emocjonalną, sprzyja ćwiczeniu wyrażania uczuć, wspomaga spontaniczną aktywność, a także usprawnia komunikację i współpracę w grupie.
Z perspektywy nauczyciela ważne jest to, że teatr jest dobrym medium w kontaktach z dziećmi. Poprzez odgrywanie sztuki teatralnej uczniowie uwrażliwiają się na słowo pisane oraz na walory ekspresyjne tekstów literackich. Aktor przekazuje gestami, mimiką czy intonacją mnóstwo emocji. Dzięki temu pozwala również widzom rozwinąć wrażliwość na sztukę. Teatr jest wszak tym, co wydarza się między aktorem a odbiorcą. Ważne, by zrozumieć, co dzieje się na scenie, jaki jest przekaz spektaklu. Każdy z pewnością zabierze ze sobą nieco inne wrażenia. Istotne zdaje się jednak to, by dziecko obcujące ze sztuką teatralną, potrafiło coś konkretnego o niej powiedzieć. Ważne, by relacja nie ograniczała się wyłącznie do stwierdzenia: „fajne”, gdy sztuka się podobała, czy też „nudne”, gdy było odwrotnie. Warto skłonić dziecko do refleksji, co wywołało w nim konkretne wrażenia.
Założeniem innowacji jest rozbudzenie zainteresowań uczniów sztuką teatru, świadomy odbiór tej formy kultury, przybliżenie im zagadnień związanych z teatrem, z jego historią. Teatr tworzy idealne podłoże ekspresyjnych i twórczych działań uczniów. Ważnym wymiarem podejmowanych działań innowacyjnych ma być wzbogacenie ucznia w takie wartości, jak: wrażliwość, wyobraźnia, aktywność, kreatywność i otwartość. Poprzez działanie dzieci będą uczyły się odpowiedzialności za pracę własną, jak również efekt pracy całego zespołu. Różnorodność form i możliwości, jakie stwarza edukacja teatralna, pozwala na rozwijanie zainteresowań dzieci zdolnych, jak również dzieci nieśmiałych, w których „drzemie” ogromny potencjał twórczy zdominowany niejednokrotnie obawą, lękiem i poczuciem braku wiary we własne możliwości i umiejętności. Zabawa w teatr, wcielanie się w różne role, przeżywanie doświadczeń ludzkich, następstw podjętych decyzji, ukaże uczniom system wartości uniwersalnych, powszechnie uznawanych w kulturze i tradycji.
V. Cele innowacji
Cele ogólne:
- wzbogacenie zasobu słownictwa i wiedzy o teatrze,
- rozwijanie twórczej ekspresji słownej, ruchowej, muzycznej,
- rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem literackim, konstruowania poprawnych wypowiedzi pod względem gramatycznym i fleksyjnym,
- nabywanie doświadczeń i umiejętności wyrażania swoich potrzeb i myśli w sposób werbalny i niewerbalny,
- umożliwienie częstego kontaktu ze sztuką teatralną, przygotowanie do odbioru dzieła literackiego, plastycznego i muzycznego,
- rozwijanie indywidualnych zdolności, zainteresowań oraz aktywności twórczej,
- wzmacnianie poczucia własnej wartości, wiary w swoje możliwości,
- przełamywanie barier strachu i nieśmiałości podczas wystąpień na forum grupy i szerszej widowni,
- zintegrowanie zespołu, stworzenie atmosfery akceptacji i zaufania, rozwijanie umiejętności pracy w zespole,
- wyrabianie nawyków i motywacji do świadomego uczestnictwa w kulturze.
Cele szczegółowe – uczeń:
- rozumie pojęcia i terminy związane z teatrem,
- poznaje najważniejsze fakty związane z historią teatru,
- poprawnie posługuje się językiem literackim,
- odgrywa powierzone role w zabawach parateatralnych posługując się mimiką twarzy, gestem i ruchem,
- potrafi modulować swój głos i właściwie intonować wypowiadane kwestie,
- aktywnie uczestniczy w spektaklach i widowiskach teatralnych,
- przestrzega zasad właściwego zachowania się w teatrze podczas przedstawień, wystąpień publicznych,
- wie, na czym polega praca aktora, reżysera, scenografa, kostiumologa itp.,
- dokonuje oceny postępowania bohaterów, wyróżnia pozytywne i negatywne cechy zachowania postaci, uzasadnia swój wybór,
- rozwija pozytywne cechy charakteru, takie jak np. tolerancja, życzliwość, otwartość, szacunek, odpowiedzialność, pracowitość, rzetelność, pomysłowość,
- inscenizuje utwory literackie,
- tworzy scenografię, rekwizyty, dekoracje,
- podejmuje próby kontrolowania swoich emocji i ruchów ciała podczas wystąpień publicznych,
- zgodnie współpracuje z rówieśnikami,
- wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności w życiu codziennym.
VI. Procedury osiągania celów
Aby w jak najlepszym stopniu zapewnić realizację celów innowacji, stosowane będą różnorodne metody, techniki i formy pracy.
Przykładowe metody i techniki nauczania:
- metoda komunikacyjna,
- techniki dramowe (dialogi, scenki dramowe, mini inscenizacje),
- techniki multimedialne (Internet, programy komputerowe, DVD, tablica interaktywna),
- gry i zabawy dydaktyczne,
- metoda ćwiczeniowa,
- metoda pokazowa,
- redagowanie tekstów,
- burza mózgów,
- praca z tekstem,
- udział w przedstawieniach,
- wycieczki.
Formy pracy:
- praca zbiorowa,
- praca w parach i grupach,
- praca indywidualna (kierowana przez nauczyciela lub samodzielna).
VII. Obszar planowanych zagadnień
1. Zdobycie podstawowej wiedzy z zakresu historii teatru.
Zagadnienia do realizacji: starożytna Grecja – źródła teatru, wykształcenie się form teatralnych, amfiteatr, elementy spektaklu, funkcje teatru
Sposób realizacji: gromadzenie informacji z różnych źródeł, filmy edukacyjne, opracowanie słowniczka pojęć, wykonanie planszy tematycznej, kolaż
2. Aktor w teatrze.
Zagadnienia do realizacji: pojawienie się po raz pierwszy aktora, kostiumy aktorów, rola chóru
Sposób realizacji: gromadzenie informacji z różnych źródeł, filmy edukacyjne, opracowanie słowniczka pojęć, kolaż
3. Udział w konkursie z zakresu wiedzy o teatrze.
Sposób realizacji: przygotowanie konkursu „Postaw na teatr” – przeprowadzenie konkursu i nagrodzenie zwycięzców
4. Gimnastyka buzi i języka – ćwiczenia dykcji.
Sposób realizacji: logopedyczna wiedza teoretyczna wykorzystana w praktyce – ćwiczenia
5. Recytacje wybranych utworów literackich.
Sposób realizacji: przygotowanie utworów do recytacji, słuchowiska z wybranymi utworami, prezentacje uczniów
6. Zaproszenie teatralne. Plakat i afisz.
Sposób realizacji: praca na tablicy multimedialnej, wykonanie przez uczniów zaproszeń, plakatów i afiszy, prezentacja prac wykonanych przez poszczególne grupy
7. Utwory literackie w interpretacji uczniów.
Sposób realizacji: praca z tekstami wybranych lektur, rozpisanie tekstu na role, przygotowanie krótkich scenek i ich prezentacja
8. Przygotowanie inscenizacji.
Sposób realizacji: wybranie scenariusza, przydzielenie uczniom ról i zadań, ćwiczenie inscenizacji
9. Tworzenie dekoracji, oprawy plastycznej i muzycznej przedstawień.
Sposób realizacji: projekt dekoracji, wykonanie dekoracji, wybór repertuaru muzycznego i jego przygotowanie
10. Zaprezentowanie zdobytych przez uczniów umiejętności.
Sposób realizacji: wykorzystanie teorii w praktyce, przedstawienie przygotowanej inscenizacji szerszej publiczności, przedstawienie plakatów i afiszy na terenie szkoły
11. Techniki panowania nad emocjami.
Zagadnienia do realizacji: stan, emocje, proces powstawania emocji, oddzielenie reakcji od wydarzenia, opcje radzenia sobie z emocjami
Sposób realizacji: zapoznanie z zagadnieniami związanymi z emocjami i panowaniem nad nimi, ćwiczenia praktyczne
12. Zasady zachowania w teatrze.
Sposób realizacji: zapoznanie z zasadami zachowania w teatrze, prezentacja multimedialna
13. Przestrzeń teatralna. Zwiedzanie teatru.
Sposób realizacji: organizacja wycieczki do Teatru Maska w Rzeszowie – zwiedzanie teatru z przewodnikiem
14. Organizacja wycieczek do teatru.
Sposób realizacji: organizacja wycieczki na sztukę teatralną, obejrzenie spektaklu, dzielenie się wrażeniami
15. Konkurs pt. „Postaw na teatr”.
VIII. Spodziewane efekty:
- wzrost zainteresowania rożnymi dziedzinami sztuki – teatr, muzyka, plastyka,
- uświadomienie wartości i korzyści wynikających z bezpośredniego i pośredniego kontaktu ze sztuką teatralną,
- poznanie terminów i słownictwa związanego z teatrem oraz jego historii,
- poprawne posługiwanie się językiem literackim przez uczniów,
- rozwinięcie pozytywnych cech charakteru,
- umiejętne ocenianie napotykanych życiowych sytuacji, odróżnianie dobra od zła,
- dokonywanie właściwych wyborów w sytuacjach konfliktowych,
- aktywny udział wszystkich dzieci, pokonanie bariery strachu i lęku występującego u dzieci nieśmiałych,
- poczucie własnej wartości,
- zapewnienie rozwoju dzieciom zdolnym,
- zgodna i odpowiedzialna praca w grupie,
- aktywne uczestnictwo w różnych formach kultury,
- przestrzeganie norm i zasad właściwego, kulturalnego zachowania podczas wycieczek i przedstawień;
- wykorzystanie praktycznych umiejętności i wiedzy w życiu codziennym.
IX. Sposób ewaluacji
Podczas realizacji innowacji „Teatr z klasą” na bieżąco prowadzona będzie stosowna dokumentacja, dzięki której dokonana zostanie ewaluacja podjętych działań. W maju 2020 r. nastąpi ewaluacja końcowa w celu zdiagnozowania poziomu efektywności zajęć oraz zaangażowania i zainteresowania uczniów prowadzonymi przez nauczyciela spotkaniami. Wyniki ewaluacji końcowej zostaną opracowane oraz zaprezentowane uczniom i radzie pedagogicznej.
Ewaluacji podlegać będą:
- stopień realizacji działań zaplanowanych w ramach innowacji,
- skuteczność metod i form pracy w zdobywaniu wiedzy przez uczniów i kształtowaniu ich umiejętności oraz postaw,
- stopień atrakcyjności i użyteczności zajęć dla uczestników.
Narzędzia służące do ewaluacji:
- rozmowy z uczniami,
- obserwacja pracy i zaangażowania uczestników innowacji,
- analiza efektów pracy uczniów,
- ankieta skierowana do uczniów.
Bibliografia:
1. E. Chmielewska, Zabawy logopedyczne i nie tylko, Poradnik dla nauczycieli i rodziców, Kielce 2001.
2. M. Karpiński, Scenariusz: niedoskonałe odbicie filmu, Rabid, Kraków 2004.
3. E. Skowrońska-Labecka, Dźwięk i gest i Pokażę Ci Świat. Ćwiczenia, zabawy, etiudy teatralne, Warszawa, 1984.
4. B. Way, Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży, Warszawa 1990.
5. A. Jagiełło-Rusiłowski, Drama w STOP-KLATCE. W kierunku pozytywnej zmiany społecznej, Warszawa 2010.
6. B. Broszkiewicz i J. Jarka: Warsztaty edukacji teatralnej – teatr dziecięcy, Wrocław 2004.
Autor: Agata Kappel – Czytelniczka Portalu
