Jak sprawić, żeby uczenie się było efektywne?

Uczenie się nie jest procesem zbyt lubianym przez uczniów. Niestety, jednym z problemów współczesnej edukacji jest bowiem to, że dzieci i młodzież nie potrafią się samodzielnie uczyć. Robią to zazwyczaj przed sprawdzianami czy pracami klasowymi, a po uzyskaniu pozytywnych wyników zapominają o omówionym materiale. Żeby jednak zwiększyć efektywność uczenia się, należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych czynników. Zalicza się do nich:

• motywację do nauki, czyli powód, dla którego przyswajamy określony materiał;
• pozytywne nastawienie do danego zagadnienia i stopień naszego zainteresowania przedmiotem;
• poziom koncentracji na podejmowanej aktywności;
• stopień zrozumienia omawianych treści i sposób ich utrwalania;
• miejsce pracy, które powinno być dostosowane do nauki;
• systematyczność podejmowanych działań;
• ilość poświęconego czasu na odpoczynek.

W momencie, kiedy uwzględnimy te kwestie i zapewnimy dzieciom odpowiednie warunki do nauki, zwiększa się prawdopodobieństwo, że treści przez nie przyswajane, zostaną na dłużej zapamiętane.

Można również wykorzystać konkretne metody pracy przyspieszające proces opanowania nowych wiadomości. Nazywamy je mnemotechnikami. Dzięki nim możliwe staje się nie tylko lepsze zapamiętywanie, ale również doskonalenie koncentracji oraz szybsze odtwarzanie informacji. Zaliczyć do nich można:

• akrostychy – jest to ciekawe ćwiczenie, w trakcie którego wykorzystujemy pierwsze litery wyrazów, które musimy zapamiętać i tworzymy z nich określone wyrażenie, np. chcąc zapamiętać znaki rzymskie (L-50, C-100, D-500, M-1000) warto utworzyć zdanie Lubię Cię Droga Mamo;
• historie – żeby zapamiętać określoną liczbę wyrazów, można ułożyć historyjkę z ich wykorzystaniem; nie musi być ona logiczna, ważne jednak, żeby zapadała nam w pamięć; dzięki temu jesteśmy w stanie odtworzyć np. listę zakupów;
• rymonimy – szukanie rymujących się wyrazów, żeby łatwiej było nam zapamiętać informacje;
• kotwice – wybieranie określonego miejsca, z którym chcemy skojarzyć informację konieczną do zapamiętania;
• powtarzanie – polegające na codziennym utrwalaniu danej partii materiału, minimum po dziesięć minut.

Interesującym i jednocześnie atrakcyjnym dla uczniów sposobem zapamiętywania wiadomości jest tworzenie map myśli. Pomagają one w jasny i przejrzysty sposób uporządkować zarówno zawiłe, jak i proste informacje i przedstawiają je w graficznej postaci. W trakcie ich opracowywania, wyraźnie można zobaczyć, co jest najważniejsze, a co mniej ważne oraz jak powiązane są ze sobą określone treści.

Można więc zauważyć, że istnieje bardzo dużo możliwości ułatwiających uczenie się. Ważne jest poznanie ich i wdrożenie w życie. Warto również pamiętać o tym, że w stanie głębokiego relaksu nasz mózg potrafi lepiej współpracować i jest w stanie zdecydowanie szybciej zapisywać informacje w pamięci długotrwałej. W tym miejscu konieczne staje się zwrócenie uwagi na jeszcze jeden obszar – samokształcenie, czyli samodzielne zdobywanie wiedzy i wykorzystywanie jej w praktycznym działaniu. Przynosi ono również niebywałe efekty i przyczynia się do osiągania sukcesów przez uczniów.

W swojej pracy dydaktycznej warto więc wykorzystywać wspomniane wyżej techniki i zachęcać uczniów do ich systematycznego stosowania. Dzięki temu, zdobywana przez nich wiedza będzie zdecydowanie trwalsza.

Autor: Justyna Kapuścińska-Kozakiewicz – nauczyciel, terapeuta pedagogiczny, terapeuta SI