Koncentracja, czyli umiejętność skupiania i utrzymania uwagi, rozwijana jest przez całe życie, warto wspierać ten rozwój od najmłodszych lat.
Na to, czy możliwe jest rozwijanie koncentracji, ma wpływ m.in. otoczenie, w którym przebywa dziecko, a także postawa dorosłych wobec podopiecznego. Istotne więc będzie ograniczenie nadmiaru bodźców, ale też właściwa motywacja, praca według planu dnia, kończenie rozpoczętych zadań.
Otoczenie
Do prawidłowego poziomu koncentracji potrzebne są także: nawodnienie organizmu (zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego), sen (niezbędny do regeneracji ciała i umysłu), krótkie przerwy w czasie nauki i stosowanie technik relaksacyjnych, właściwe oświetlenie, optymalna temperatura, przewietrzone pomieszczenia, cisza, brak rozpraszających przedmiotów (puste biurko).
Relaks
Aby wspierać koncentrację i umiejętność skupiania się, można stosować techniki relaksacyjne, które świetnie sprawdzą się w pracy z grupą, jak również w indywidualnej edukacji dziecka.
Wyciszanie może odbywać się na różne sposoby:
- czytanie bajek relaksacyjnych (wiele dostępnych jest na rynku, np. „Jesteś kimś wyjątkowym”);
- czytanie książek dziecku na głos i samodzielne czytanie przez dziecko;
- zabawy mindfulness, które uczą koncentrowania się poprzez skupienie na obserwacji otoczenia, ale przede wszystkim swojego wnętrza. Można też w tych ćwiczeniach wprowadzić obserwację oddechu oraz afirmację (wiele ćwiczeń znajduje się w książkach, np.: „Zabawa w uważność” oraz „Spokój i uważność żabki”).
Świadomość
Także edukacja o koncentracji wspierać będzie ten proces. Tutaj można np. zaproponować ćwiczenie polegające na rozpoznawaniu przez uczniów rodzajów rozproszeń (wewnętrznych i zewnętrznych) oraz na uświadamianiu sobie przez dzieci, co je rozprasza.
Działania
Wspieranie koncentracji uwagi opiera się na zaciekawianiu, motywowaniu i skłanianiu do działania lub wspólnej aktywności.
Proste ćwiczenia odnosić się mogą do takich czynności jak: przerysowywanie, przepisywanie, przypominanie, patrzenie, liczenie, mówienie, słuchanie i być wykonywane indywidualnie. A mogą też być oparte o interakcje i przeprowadzane w grupie.
Przykładowe ćwiczenia:
- wyszukiwanie zmian w układzie przedmiotów,
- rysowane dyktando – dzieci rysują to, co przeczyta im nauczyciel,
- wyszukiwanie szczegółów w obrazkach,
- zabawy słowne, np. rozwiązywanie rebusów, anagramy,
- wykonywanie w pamięci obliczeń matematycznych, np. odliczanie wstecz,
- układanie sekwencji obrazków,
- rozwiązywanie labiryntów, łączenie kropek, cyfr,
- nawlekanie (oraz różne zabawy manualne wymagające precyzji),
- układanie puzzli, domina, klocków, gry zręcznościowe (bierki, żonglowanie) oraz gry logiczne,
- przebywanie w cichym pomieszczeniu i koncentrowanie się na dźwiękach z zewnątrz,
- zabawa książkami obrazkowymi i czytanie dziecku,
- odróżnianie rozproszeń – zewnętrznych i wewnętrznych (np. myśli rozpraszających, dźwięków czy zapachów).
Polecamy Państwa uwadze Karty pracy rozwijające koncentrację uwagi na II etap edukacyjny do kupienia w formie elektronicznej w naszym SKLEPIE.
Bibliografia:
- Focus
- Trening koncentracji. Jak rozwijać uwagę i pamięć dziecka, Iwona Sikorska, Wydawnictwo Edukacyjne 2010.
- Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka? Natalia Minge, Krzysztof Minge, Samo Sedno 2011.
Autor: Magdalena Bartnik
Szkoła Podstawowa – portal dla nauczycieli
