Program rewalidacji indywidualnej dla uczennicy z niepełnosprawnością sprzężoną

Program przeznaczony jest dla uczennicy z niepełnosprawnością sprzężoną (autyzm, niepełnosprawność ruchowa, niedowidzenie).

Zajęcia będą miały charakter indywidualny, odbywać się będą jeden raz w tygodniu po jednej godzinie (60 min). Ze względu na niepełnosprawność uczennicy należy dostosować metody, formy oraz warunki i tempo pracy do jej niepełnosprawności. Treści zawarte w programie będą realizowane w dowolnej kolejności i dostosowane do potrzeb, możliwości i zainteresowań.

Cel główny:

• stymulowanie całościowego rozwoju psychomotorycznego dziecka, wszystkich sfer i procesów poznawczych oraz stymulacja rozwoju emocjonalno-społecznego, w tym komunikacji, w szerszym ujęciu celem oddziaływań rewalidacyjnych będzie rozwój i aktywizowanie tych wszystkich właściwości intelektualnych i osobowości uczennicy, które umożliwią jej pełne uczestnictwo w procesie dydaktyczno-wychowawczym realizowanym w szkole, a w dalszej perspektywie przygotują ją do dorosłego życia

W ramach zajęć rewalidacyjnych będą wykonywane różnorodne ćwiczenia usprawniające – nie tylko ćwiczenia w ramach opóźnionych lub zaburzonych funkcji. Proponowane ćwiczenia będą uaktywniały pracę całego mózgu, aby kształtowanie funkcji opóźnionych było wspomagane przez inne funkcje poznawcze.

Cele szczegółowe:

• rozwijanie umiejętności społecznych, kształtowanie sfery emocjonalno-społecznej uczennicy
• rozwijanie i doskonalenie mowy i innych systemów komunikowania
• usprawnianie koordynacji wzrokowo – ruchowej
• usprawnianie koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej
• rozwijanie sprawności grafomotorycznej i manualnej – motoryka mała, motoryka duża
• rozwijanie autoorientacji i orientacji przestrzennej
• rozwijanie samoobsługi i zaradności życiowej
• wydłużanie czasu koncentracji uwagi
• doskonalenie umiejętności polonistycznych
• doskonalenie umiejętności matematycznych

Metody pracy:

• obserwacja i pokaz 
• naśladownictwo
• rozmowa kierowana
• wyjaśnienie
• działanie praktyczne – karty pracy, testy zadań niedokończonych
• metody aktywizujące: m.in.: ekspresja mimiczna emocji (elementy pantomimy),  elementy dramy, burza mózgów   
• gry i zabawy: rebusy, krzyżówki, szyfrogramy, wykreślanki, labirynty, memory obrazkowe, „bystre oczko”, „dobble”
• elementy terapii behawioralnej i treningu umiejętności społecznych oraz bajkoterapii
• rozpoznawanie przedmiotów i faktur dotykiem

Formy pracy:

• indywidualna

Zasady pracy:

• przedstawienie uczennicy dokładnych oczekiwań, ustalenie zasad pracy i konsekwentne ich egzekwowanie
• stwarzanie życzliwej atmosfery podczas zajęć
• w kontakcie z uczennicą posługiwanie się krótkimi, konkretnymi zdaniami, dosłowne używanie i interpretowanie języka
• dostosowanie wymagań do aktualnego samopoczucia i możliwości uczennicy – indywidualizacja pracy
• adekwatna ocena potencjału rozwojowego uczennicy – stwarzanie możliwości osiągania sukcesów
• zachęcanie uczennicy do samodzielnego podejmowania decyzji, wykonywania zadań
• dostrzeganie najmniejszego wysiłku uczennicy włożonego w wykonywanie zadań
• egzekwowanie doprowadzania podjętych czynności do końca
• stosowanie zasady stopniowania trudności oraz poglądowości
• przekazywanie uczennicy informacji zwrotnej o sukcesach i elementach wymagających korekty po każdym wykonanym zadaniu
• stosowanie różnorodnych form ćwiczeń
• łączenie różnorodnych metod i technik pracy
• w razie potrzeby stosowanie częstych, krótkich przerw w pracy
• włączanie zainteresowań uczennicy do wykonywanych ćwiczeń i zadań
• stały nadzór nad pracą uczennicy, przywoływanie uwagi uczennicy podczas wykonywanych zadań w przypadku jej braku, kontrola koncentracji uwagi
• stosowanie wzmocnień pozytywnych: pochwała, uśmiech, okazanie radości

Działania

Doskonalenie sfery emocjonalnej i społecznej 

• Ustalenie wspólnych zasad oraz konsekwentne przestrzeganie ich
• Kształtowanie umiejętności rozumienia norm i zasad społecznych
• Umiejętność konwersacji, kształtowanie umiejętności prowadzenia dialogu: komunikowanie się w kontekście społecznym/zadawanie pytań, zdobywanie informacji, wyrażanie próśb i potrzeb
• Zachęcanie do wypowiedzi na temat własnych uczuć, przeżyć emocjonalnych
• Rozpoznawanie, nazywanie i opisywanie różnych stanów emocjonalnych u siebie i innych – rozpoznawanie znaczenia gestów, ekspresji mimicznej i ciała
• Ćwiczenie umiejętności kontroli i wyrażania emocji, panowania nad gniewem, złością
• Odpowiednie (prawidłowe) reagowanie na różne sytuacje życiowe; niwelowanie zachowań społecznie niepożądanych, kształtowanie zachowań pożądanych, m.in. współżycie w klasie, grupie rówieśniczej
• Rozwijanie umiejętności rozumienia potrzeb innych osób – nawiązywanie przyjaznych relacji z innymi ludźmi
• Omawianie treści ilustracji i filmów o tematyce relacji społecznych
• Zadania rozwijające empatię
• Omówienie sposobów odmawiania
• Uczenie rozładowywania trudnych emocji i napięć w sposób bezpieczny i akceptowany społecznie
• Uczenie metod i technik relaksacji, odprężania się

Stymulowanie i usprawnianie funkcji wzrokowych oraz wzrokowo-przestrzennych 

• Usprawnianie wrażliwości, spostrzegawczości i pamięci wzrokowej
• Ćwiczenie analizy i syntezy wzrokowej
• Usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej, aspektu kierunkowego i przestrzennego
• Orientacja w schemacie ciała i przestrzeni
• Ćwiczenia w rozpoznawaniu, klasyfikowaniu i dobieraniu bodźców wzrokowych
• Ćwiczenia koncentracji wzrokowej

Usprawnianie funkcji słuchowo-językowych

• Ćwiczenie spostrzegawczości i pamięci słuchowej
• Rozpoznawanie, różnicowanie i klasyfikowanie bodźców słuchowych
• Doskonalenie koncentracji słuchowej
• Ćwiczenia w budowaniu wypowiedzi i odpowiednim użyciu słów

Doskonalenie sprawności manualnej, grafomotoryki

• Stymulacja i usprawnianie motoryki dużej
• Stymulacja motoryki małej – sprawności ruchowej rąk
• Wdrażanie do dokładności, staranności i precyzji w zakresie ruchów pisarskich
• Ćwiczenia równoważne (stanie na jednej nodze, gra w klasy itp.)
• Ćwiczenia rozwijające zręczność (rzucanie piłkami w parach i do celu)
• Ćwiczenia wyobraźni i pamięci ruchowej (naśladowanie, imitowanie i odgadywanie czynności)
• Ćwiczenia ruchów naprzemiennych

Doskonalenie umiejętności czytania i pisania 

• Rozwój umiejętności czytania ze zrozumieniem
• Doskonalenie pisania
• Utrwalanie zasad ortograficznych
• Głośne czytanie tekstu – zwrócenie uwagi na modulację głosu i tempo czytania
• Ćwiczenia cichego czytania ze zrozumieniem: wyodrębnianie postaci, określanie miejsca akcji, wyszukiwanie w tekście urywków wskazanych przez nauczyciela, ustalanie  kolejności zdarzeń
• Ćwiczenia dotyczące tekstu pisanego: opowiadanie treści tekstu własnymi słowami, formułowanie pytań i odpowiedzi na podstawie tekstu, nadawanie tytułów fragmentom tekstu lub ilustracjom, zmiana tytułu tekstu, formułowanie wniosków, własnych sądów na podstawie tekstu oraz ich uzasadnianie, ocena postępowania bohatera

Doskonalenie umiejętności matematycznych 

• Rozwijanie myślenia matematyczno-logicznego
• Utrwalanie pojęć matematycznych w praktyce
• Określanie zasad szeregowania liczb, wyrazów
• Rozwiązywanie zagadek logicznych
• Wyszukiwanie analogii i antynomii
• Układanie ciągów sekwencyjnych
• Krzyżówki, sudoku

Ewaluacja

W ramach ewaluacji bieżącej (podczas zajęć) nauczyciel będzie obserwował i analizował  pracę uczennicy i postępy w oparciu o przygotowane ćwiczenia i zachęcanie do wysiłku, poprzez stwarzanie uczennicy sytuacji do prezentowania swoich wiadomości i umiejętności oraz samoocenę uczennicy. Obserwacja ma charakter ciągły i całościowy. Spostrzeżenia dotyczące prowadzonych zajęć odnotowywane będą w dzienniku zajęć. Nauczyciel na bieżąco będzie konsultował potrzeby edukacyjne uczennicy z rodzicami, wychowawcą oraz pozostałymi nauczycielami w celu wymiany doświadczeń i spostrzeżeń na temat jej funkcjonowania.

Przedstawiony program zajęć rewalidacyjnych zawiera przykładowe rodzaje ćwiczeń. Będzie modyfikowany i uzupełniany w zależności od sytuacji i potrzeb, z równoczesnym uwzględnieniem postępów czynionych przez uczennicę. Ćwiczenia umieszczone w prezentowanym programie są przykładowymi ćwiczeniami usprawniającymi poszczególne funkcje i mogą być zamieniane, wzbogacane lub pomijane w zależności od potrzeb.

Program rewalidacji indywidualnej opracowała: Joanna Emilian – Czytelniczka Portalu