TIK-TAK. Od sekundy do minuty – scenariusz zajęć

TEMAT	Rozumienie jednostek czasu: „sekunda” i „minuta”.
OGÓLNY OPIS	Zajęcia mające na celu rozwijanie umiejętności rozumienia i rozróżniania pojęć „sekunda” i „minuta” oraz zwiększające świadomość czasu. Położenie nacisku na rytmizację organizmu – niezbędną do rozumienia pojęć matematycznych, w tym tych związanych z czasem.
GRUPA DOCELOWA	Dzieci 7 – 8 letnie (uczniowie klas „I” szkół podstawowych) oraz starsi uczestnicy, dla których z różnych powodów rozumienie pojęć „sekunda” i „minuta” stanowi wyzwanie (np. uczniowie z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego z różnych typów szkół, dla których te pojęcia znajdują się w sferze ich najbliższego rozwoju). Uwaga: Scenariusz przeznaczony jest do zajęć grupowych, ale po niewielkiej modyfikacji można go wykorzystać również podczas indywidualnych zajęć rewalidacyjnych.
CZAS TRWANIA	60  minut, podzielone na dwa spotkania po 30 minut.
CELE OGÓLNE	– rozwijanie umiejętności rozumienia i różnicowania pojęć „sekunda” i „minuta”, – poszerzanie wiadomości na temat jednostek czasu i urządzeń związanych z ich pomiarem, – stwarzanie okazji do aktywności ruchowej i rytmizacji organizmu.
CELE SZCZEGÓŁOWE	Uczeń: – nabywa wiedzę związaną z pojęciem „sekunda” i „minuta”, – rozwija zaciekawienie jednostkami czasu, – rozwija rozumienie symboli, którymi oznacza się jednostki czasu, – rozwija koncentrację uwagi, – ćwiczy sprawność motoryczną, – utrwala pojęcia „lewe”, „prawe” w ciele i w otoczeniu, – rozwija umiejętność rozwiązywania zagadek słownych, – rozwija umiejętność szacowania, – rozwija umiejętność różnicowania, – rytmizuje organizm, uczy się wykonywać czynności zgodnie z rytmem wyznaczanym przez dźwięk metronomu, – uczy się posługiwania się zegarem, stoperem, – rozwija umiejętności społeczne, w tym umiejętność współdziałania, – nabywa świadomość zdrowotną w zakresie higieny – zwiększa świadomość czasu potrzebnego na mycie rąk i zębów.
METODY PRACY	– słowna, – obrazowa, – czynna – zadaniowa.
ŚRODKI I POMOCE DYDAKTYCZNE	– zegar, zegarek, – zegar cyfrowy, stoper i metronom (np. w smartfonie), – dwa przezroczyste pojemniki, – 61 elementów do umieszczenia w pojemnikach (np. piłeczki, kasztany, klocki), – kartki samoprzylepne z napisami „s” i „min”, – kartki z zadaniem rysunkowym – po jednej dla każdego uczestnika (załącznik nr 1), – kredki, – piłeczka, – muzyka relaksacyjna, odtwarzacz.

PRZEBIEG ZAJĘĆ

• Uczniowie siadają w półkolu. Nauczyciel siada przed nimi. Pokazuje im zegarek i zegar. Zadaje pytania: Co to jest? Do czego służą te przedmioty?

Następnie pyta: Co to jest czas? Przeprowadza „burzę mózgów”.

Uwaga: nauczyciel akceptuje wszystkie odpowiedzi, zachęca uczniów do jak największej ilości wypowiedzi. Na koniec podsumowuje je.

• Nauczyciel mówi: Dzisiaj poznamy dwa słowa związane z czasem i z zegarem. Może ktoś z was zna już te słowa. Za chwilę usłyszycie dwie zagadki i wtedy dowiecie się, o czym będzie mowa. Posłuchajcie uważnie:

Tyle czasu ci potrzeba,

aby tupnąć albo klasnąć.

Tyle czasu ci potrzeba,

aby mrugnąć albo mlasnąć.

/sekunda/

Tyle czasu ci wystarczy,

by dokładnie umyć ręce,

lecz, by dobrze umyć zęby,

potrzebujesz dwóch mniej więcej.

Dosyć krótko ona trwa

Choć 60 sekund ma.

/minuta/

Kiedy zagadki są rozwiązane, nauczyciel mówi: Dzisiaj będziemy mówić o sekundzie i o minucie.

• Nauczyciel pokazuje uczniom zegar ze wskazówkami. Pokazuje wskazówkę, która odmierza sekundy. Demonstruje na zegarze upływ jednej sekundy, a następnie minut – mówi, że wskazówka sekundowa musi przejść całe koło – odmierzyć 60 sekund, by minęła 1 minuta. Nauczyciel pokazuje też uczniom zegar cyfrowy (np. w smartfonie), z cyframi zmieniającymi się co sekundę.

• Nauczyciel przygotowuje 61 elementów – piłeczek, kasztanów itp., dwa przezroczyste pojemniki i dwie kartki samoprzylepne z napisem „s” i „min”. Elementy i pojemniki umieszcza przed uczniami. Mówi dzieciom, iż minuta i sekunda mają swoje symbole. Pokazuje uczniom dwie kartki samoprzylepne. Jedną z napisem „s”, a drugą z napisem „min”. Pyta: Jak myślicie, czego symbolem jest: „s”? A czego symbolem jest: „min”? Po uzyskaniu odpowiedzi nauczyciel przykleja karteczki do pojemników. Nauczyciel pyta uczniów: jak myślicie, do którego z pojemników należy wrzucić 1 element, a do którego 60? Prosi wybranego ucznia, by wrzucił do pojemnika z napisem „s” jeden element, a pozostałych uczniów o powiedzenie w tym czasie: „tik – tak”. Teraz uczniowie kolejno zapełniają drugi pojemnik pozostałymi elementami za każdym razem mówiąc: „tik – tak”.

• Nauczyciel pyta: co trwa dłużej: sekunda czy minuta?  

Pokazuje uczniom stoper. Pyta dzieci, czy wiedzą, co to jest stoper. Demonstruje im działanie stopera.

Następnie prosi, by uczestnicy zajęć stanęli i:

• maszerowali w miejscu przez sekundę,
• maszerowali w miejscu przez minutę,
• podnosili naprzemiennie ręce w górę przez sekundę,
• podnosili naprzemiennie ręce w górę przez minutę,
• itp.

Za każdym razem nauczyciel uruchamia stoper, mówi: „start” i gdy skończył się czas, mówi: „stop!”.

• Nauczyciel pyta uczniów jak sądzą, czy na wykonanie danej czynności wystarczy sekunda?
  • klaśnięcie, (t)
  • włożenie butów na nogi, (n)
  • mrugnięcie, (t)
  • zrobienie kroku, (t)
  • przejście przez całą salę, (n)
  • włożenie kredek do piórnika, (n)
  • dojście do drzwi i wyjście z klasy, (n)
  • dotknięcie nosa, (t)
  • zrobienie dziesięciu podskoków, (n)
  • powiedzenie swojego imienia, (t)
  • wypicie szklanki wody, (n)
  • itd.

• Uczniowie stoją w kole. Nauczyciel pyta: jak myślicie, ile czasu zajmie wam przekazanie piłeczki z rąk do rąk tak, by zrobiła koło i wróciła do osoby zaczynającej zabawę?  
  Po usłyszeniu odpowiedzi mówi: sprawdzimy. Wręcza jednemu z uczniów piłeczkę. Prosi, by uczniowie przekazywali ją sobie zgodnie z ruchem wskazówek zegara – a więc zawsze osobie stojącej po lewej stronie. Uruchamia stoper. Pokazuje uczniom wynik. Wspólnie go odczytują. Nauczyciel proponuje powtórzenie zabawy – prosi, by uczniowie postarali się wykonać to zadanie jak najszybciej.

Analogicznie – nauczyciel proponuje kolejne zabawy mierzone stoperem:

• zamienienie się miejscami z kolegami,
• utworzenie pociągu ze wszystkich uczestników itp.

Za każdym razem uczniowie szacują, ile może im to zająć czasu, po czym następuje sprawdzenie wyniku. Zabawy są powtarzane, a ich uczestnicy próbują wykonać zadanie jak najszybciej.

• Uczniowie siadają do stolików. Dostają karty pracy – załącznik nr 1 i kredki. Kartki podzielone są na pół. U góry są napisy „s” i „min”. Zadanie uczestników brzmi: Wykonaj dwa dowolne rysunki. Na wykonanie pierwszego (po lewej stronie) przeznacz sekundę, na wykonanie drugiego (po prawej stronie) – minutę. Weź do ręki kredkę. Za każdym razem poczekaj na sygnał, który da nauczyciel. Wtedy zacznij rysować. Gdy nauczyciel powie „stop” – od razu przerwij rysowanie.

Nauczyciel upewnia się, czy uczniowie zrozumieli treść zadania i czy wszyscy uczestnicy mają w dłoniach kredki. Sprawdza również, czy uczniowie wiedzą, gdzie jest lewa strona kartki, po której mają zacząć rysować. Włącza stoper, mówi: „start” i „stop” za każdym razem.

Uczniowie po wykonaniu zadania siadają w kole i prezentują swoje prace.

• Uczniowie siedzą w kole. Nauczyciel korzysta z metronomu (może to być aplikacja zainstalowana na smartfonie). Ustawia metronom na 60 dźwięków na minutę. Ustawia czas: minuta. Prosi uczniów, by:
  • klaskali równo z dźwiękiem metronomu przez minutę. Mówi, że jedno klaśnięcie to dokładnie sekunda. Następnie prosi uczniów, by:
  • w tym samym rytmie klepali się w uda,
  • naprzemiennie podnosili ręce w górę itd.  

Za każdym razem nauczyciel ponownie uruchamia metronom na minutę.

Nauczyciel przeprowadza burzę mózgów – co jeszcze uda się robić w rytmie sekundowym. Wspólnie z uczniami sprawdza, czy jest to możliwe – np. podskoki: jeden na sekundę itd.

• Uczniowie znajdują w sali swobodne miejsce. Siadają na dywanie, zamykają oczy i dokładnie przez minutę słuchają muzyki relaksacyjnej eksponowanej przez nauczyciela.

• Nauczyciel pyta uczniów: jak myślicie, czy „przybicie piątki” trwa około sekundy, czy około minuty?

Prosi uczniów, by na zakończenie zajęć każdy z każdym „przybił piątkę”. Włącza stoper
i dokonuje pomiaru, ile czasu zajęło to zadanie. Podaje uczniom wynik.

Pobierz załącznik nr 1

Autor: Agnieszka Kornacka – Czytelniczka Portalu