Strona główna Czytelnia Metoda WebQuest – przyjazny mózgowi i skuteczny sposób nauczania

Metoda WebQuest – przyjazny mózgowi i skuteczny sposób nauczania

0

Pojęcie WebQuest powstało ze złożenia angielskiego słowa „web”, które oznacza sieć, oraz skrótu „quest”, pochodzącego od wyrazu „questionnaire”, czyli kwestionariusz. Terminem tym określa się aktywizującą metodę nauczania opracowaną w 1995 roku przez B. Dodge’a i T. Marcha, wykładowców z uniwersytetu w San Diego.

ISTOTA METODY WEBQUEST

WebQuest to odmiana metody projektowej, w której wykorzystuje się wiedzę zdobytą na podstawie zasobów internetu. Nie chodzi tu jednak o skopiowanie znalezionych w sieci informacji. Uczniowie mają bowiem za zadanie rozwiązać pewien problem. W tym celu muszą nie tylko znaleźć w internecie potrzebne informacje, ale przede wszystkim odpowiednio je przetworzyć, czyli poddać ocenie, uporządkować, sklasyfikować i przekształcić. Powinni to uczynić z wykorzystaniem najnowszych technologii i narzędzi informatycznych, zgodnie z zaleconą przez nauczyciela procedurą oraz w oparciu o wskazane przez niego źródła. Końcowym etapem WebQuestu, podobnie jak każdego innego projektu, jest publiczna prezentacja efektów pracy. Ponieważ omawiana metoda opiera się na internecie i technologii komputerowej, również ekspozycja wytworów uczniów powinna się odbyć za pomocą tych kanałów komunikacyjnych (np. na stronie internetowej).

ZAŁOŻENIA LEŻĄCE U PODSTAW METODY WEBQUEST

Metoda WebQuest opiera się na dwóch najnowszych teoriach nauczania: konstruktywizmie i konektywizmie.

Konstruktywizm głosi, że wiedzy nie da się przekazać. Musi zostać zbudowana przez struktury mózgowe w oparciu o docierające doń informacje. Dlatego najefektywniejszą metodą dydaktyczną jest nauczanie problemowe, czyli inspirowanie uczniów do samodzielnego prowadzenia analiz i prac badawczych z wykorzystaniem różnych źródeł informacji.

Konektywizm natomiast podkreśla, że część posiadanej wiedzy może być zlokalizowana poza nami, w rozmaitych źródłach (np. podręczniki, bazy danych, sieć internetowa). Czynność łączenia się z określonym źródłem wiedzy uruchamia w naszym mózgu proces uczenia. W tym aspekcie kluczem do przyswajania wiedzy staje się znajomość jej źródeł, czyli orientacja, gdzie znajdują się potrzebne nam informacje i w jaki sposób możemy do nich dotrzeć.

JAK WYGLĄDA PRACA METODĄ WEBQUEST?

WebQuest nie może pojawić się w klasie szkolnej nagle. Musi być poprzedzony odpowiednimi przygotowaniami. Nauczyciel musi się upewnić, że uczniowie mają dostęp do nowoczesnych technologii informatycznych oraz posiadają odpowiednie umiejętności posługiwania się nimi. Ponadto powinien uprzedzić swoich podopiecznych o tym, że zamierza zastosować taką metodę pracy, wyjaśnić jej istotę, cele oraz rozwiać związane z tym wątpliwości uczniów.

W omawianej metodzie podstawowym zadaniem nauczyciela jest postawienie przed uczniami problemu oraz przygotowanie dla nich pisemnej instrukcji (w języku angielskim: questionnaire) dotyczącej pracy, którą będą musieli wykonać, aby ów problem rozwiązać. Instrukcja powinna mieć określoną strukturę, która zostanie zaprezentowana w dalszej części materiału.

SCHEMAT INSTRUKCJI WEBQUEST

Pierwszym elementem instrukcji WebQuest jest wprowadzenie (w języku angielskim: introduction). Na tym etapie pedagog przedstawia problem do rozwiązania oraz jego tło i kontekst sytuacyjny. Wymienione zagadnienia muszą być opisane przejrzyście, by uczniowie mogli wyobrazić je sobie i wczuć się w przypisane im role (np.: ogłoszono międzynarodowy konkurs pod tytułem: „Stolica Przyszłości”; zwycięskie miasto otrzyma fundusze na rozbudowę oraz będzie organizatorem najważniejszych imprez kulturalnych i sportowych świata).

Drugą część instrukcji WebQuest stanowi zadanie (w języku angielskim: task). W tej części kwestionariusza nauczyciel stawia przed uczniami konkretny problem oraz określa sposób, w jaki powinni go rozwiązać (np.: przedstawcie Warszawę jury przyznającemu tytuł „Stolica Przyszłości”; przygotujcie stronę internetową, na podstawie której sędziowie będą mogli poznać i ocenić miasto).

Zadanie powinno mieć adekwatny stopień trudności. Musi być wykonalne dla uczniów, a zarazem na tyle trudne, by odpowiednio motywować ich do pracy. Powinno także wzbudzać zainteresowanie i angażować emocjonalnie. Należy je tak sformułować, by podopieczni nie mieli problemów ze zrozumieniem naszych oczekiwań.

Zaleca się rozbicie zadania na mniejsze elementy, które pozwolą realizatorom wcielić się w rozmaite role i przeanalizować temat z ich perspektyw. Można to osiągnąć dzieląc uczniów na zespoły zajmujące się określonymi aspektami zagadnienia (np.: podróżnicy zareklamują walory turystyczne miasta; ekolodzy przeanalizują, czy Warszawa jest przyjazna dla środowiska naturalnego; dziennikarze zaprezentują warunki życia w stolicy z punktu widzenia mieszkańców; naukowcy zaprezentują miasto jako ośrodek kulturalno-naukowy; architekci zaplanują zmiany infrastruktury Warszawy, które uczynią ją bardziej funkcjonalną).

Trzecim członem instrukcji WebQuest jest procedura (w języku angielskim: process). W tym miejscu nauczyciel opisuje sposób, w jaki uczniowie powinni rozwiązać zadanie. Wskazuje, jakich konkretnych działań od nich oczekuje (np.: opiszcie najważniejsze ośrodki naukowe i kulturalne działające w Warszawie; przeanalizujcie i przedstawcie w tabeli jakość powietrza oraz poziom hałasu w poszczególnych dzielnicach miasta; przeprowadźcie ankietę oraz wywiady z mieszkańcami na temat codziennego życia w stolicy i przedstawcie ich wyniki na wykresach; stwórzcie projekt jednego z miejsc w Warszawie, które chcielibyście zmienić na bardziej funkcjonalne; zaplanujcie kilkudniową wycieczkę po stolicy pozwalającą odkryć jej walory historyczne, architektoniczne i kulturalne).

W tej części instrukcji nauczyciel powinien także zamieścić reguły dotyczące pracy uczniów (sposobu tworzenia grup i podziału zadań), terminów realizacji poszczególnych etapów projektu oraz zasady, na jakich będzie udzielał im wsparcia.

Czwarty element instrukcji WebQuest to zasoby (w języku angielskim: resources). W tym miejscu nauczyciel umieszcza wykaz źródeł internetowych oraz narzędzi informatycznych, które uczniowie powinni wykorzystać, realizując projekt. Podaje adresy stron WWW, portali internetowych; namiary na ekspertów, z którymi można kontaktować się za pomocą poczty elektronicznej oraz wskazuje programy komputerowe, które pomogą uczniom wykonać zlecone prace (np. aplikacje do edycji zdjęć, filmów, nagrań audio; programy do tworzenia wykresów, obliczania wyników ankiet).

Dzięki informacjom zamieszczonym w tej części instrukcji uczniowie nie są pozostawieni sami sobie. Otrzymują od nauczyciela precyzyjne wskazówki dotyczące wyszukiwania informacji oraz sposobów ich przetwarzania.

Piąty człon instrukcji WebQuest stanowi ewaluacja (w języku angielskim: evaluation). W tej części kwestionariusza nauczyciel przedstawia kryteria oceniania. Informuje uczniów, które elementy ich pracy, w jakim aspekcie i na jakim poziomie będą podlegały weryfikacji (np. ilość wykorzystanych źródeł i narzędzi oraz sposób ich cytowania; zawartość merytoryczna, poprawność językowa, estetyka pracy; terminowość wykonania poszczególnych zadań).

Wskazane jest zaprezentowanie klarownej tabeli punktacji, według której będziemy oceniać efekty pracy uczniów. Dzięki temu będą mogli na bieżąco dokonywać samooceny, czyli porównywać swoje wytwory z oczekiwaniami nauczyciela oraz, w razie potrzeby, korygować je.

Nauczyciel może ocenić uczniów raz, gdy zrealizują zadanie. Ma też możliwość podzielić ich pracę na kilka faz i przeprowadzać etapową ocenę po zakończeniu każdej z nich. Również w tym przypadku, całość przedsięwzięcia może być dodatkowo podsumowana oceną końcową. Informacja o tym, który wariant oceniania zastosuje nauczyciel, musi być zawarta w kwestionariuszu.

Ostatnim elementem instrukcji WebQuest jest zakończenie (w języku angielskim: conclusion). W tym miejscu nauczyciel podsumowuje pracę uczniów. Przypomina, jakie cele zrealizowali; wskazuje, jaką wiedzę i umiejętności zdobyli; zachęca do dalszej pracy oraz wskazuje jej kierunki (np.: poznaliście Warszawę; dowiedzieliście się, gdzie w sieci można znaleźć wartościowe treści; nauczyliście się obsługiwać specjalistyczne programy komputerowe; jeśli chcecie nadal rozwijać się w tym kierunku, możecie nakręcić film, opracować przewodnik turystyczny promujący stolicę).

Instrukcja WebQuest musi być w całości dostępna dla uczniów jeszcze zanim rozpoczną pracę. Ponieważ projekt realizowany jest za pomocą internetu i z wykorzystaniem technologii komputerowej, zaleca się, aby również instrukcja została uczniom przekazana za pośrednictwem tych kanałów komunikacyjnych: przesłana pocztą elektroniczną lub zamieszczona na stronie internetowej szkoły.

METODA WEBQUEST W PRAKTYCE

WebQuest można realizować na rożne sposoby. Mogą to być projekty krótkoterminowe (w języku angielskim: Short-Term WebQuest), trwające około tygodnia, ułatwiające uczniom opanowanie niewielkiej porcji nowego materiału, albo przedsięwzięcia długoterminowe (w języku angielskim: Long-Term WebQuest), trwające kilka miesięcy, podczas których realizatorzy znacząco rozszerzają swoją wiedzę i umiejętności, dokonują pogłębionych analiz, przygotowują własne opracowania.

Omawiana metoda nadaje się zarówno do pracy grupowej, jak i indywidualnej. Można ją stosować w nauczaniu wszystkich przedmiotów. Może dotyczyć jednych zajęć edukacyjnych lub służyć przedsięwzięciom międzyprzedmiotowym, integrującym wiedzę i umiejętności z różnych dziedzin.

WebQuesty mogą być wykorzystywane do realizacji podstawy programowej albo stanowić sposób na wprowadzenie treści wykraczających poza program nauczania, np. jako zadania nadobowiązkowe dla uczniów szczególnie uzdolnionych lub zainteresowanych danym zagadnieniem.

Omawianą metodę można stosować podczas lekcji, jako pracę domową bądź łącząc obie te formy (część pracy uczniowie wykonują na lekcjach, pod kierunkiem nauczyciela, a pozostałą samodzielnie, w domu).

Niezależnie od tego, jaką formę pracy przyjmie nauczyciel, nie może pozostawić uczniów samych. Na każdym etapie pracy z WebQuestem musi rozwiewać ich wątpliwości, udzielać dodatkowych wyjaśnień, porad i wskazówek dotyczących realizacji zadania, a w razie potrzeby także motywować do wysiłku. W tym celu powinien być dostępny dla uczniów nie tylko podczas lekcji, ale przede wszystkim poza nimi.

Ze względu na to, iż WebQuest opiera się na pracy z internetem i technologią komputerową, nauczyciel nie może ograniczać się tylko do osobistych konsultacji z uczniami. Powinien wspierać ich także drogą elektroniczną (np. poprzez wymianę e-maili, prowadzenie internetowego forum dyskusyjnego).

ZALETY METODY WEBQUEST

Metoda WebQuest ma prostą, uporządkowaną konstrukcję, dzięki czemu z łatwością opanuje ją i wdroży każdy nauczyciel. Stanowi przyjazny mózgowi i bardzo skuteczny sposób nauczania. Pozwala realizować jednocześnie wiele różnych celów dydaktycznych i wychowawczych. Aktywizuje uczniów do działania i wdraża do samodzielnej pracy. Rozwija krytyczne myślenie, stymuluje twórczość. Uczy podejmować inicjatywę, rozwiązywać problemy, wyznaczać priorytety, selekcjonować informacje, zarządzać czasem i organizować warsztat pracy.

Sprzyja kształtowaniu kluczowych z punktu widzenia funkcjonowania w społeczeństwie kompetencji, takich jak: umiejętności komunikacyjne, zdolność uczenia się i posługiwania technologią informatyczną. Dodatkowo, dzięki wykorzystaniu WebQuestu, nauczyciel zyskuje pewność, że treści, które przekazuje, są aktualne, przydatne w konkretnych sytuacjach życiowych, a zarazem ciekawe i inspirujące uczniów do dalszych poszukiwań.

Tekst powstał w oparciu o następujące źródła:

  • Grabania-Mukerji M.; Metoda WebQuestu w nauczaniu języków obcych (Zeszyty Glottodydaktyczne Jagiellońskiego Centrum Językowego, Zeszyt 4/2012);
  • Rostkowska M.; Warszawa, moje miasto? WebQuest (Warszawski Tryptyk Edukacyjny, tom I).

Autor: Elżbieta Wika

BRAK KOMENTARZY

Exit mobile version