Tworzenie zielnika może być doskonałym sposobem na zainteresowanie dziecka przyrodą, poznanie nowych gatunków roślin czy rozwijanie pasji. Sztuka tworzenia zielników znana jest w Europie już od XVI wieku, a zapoczątkował ją włoski fizyk i botanik Luca Ghini z Bolonii.
Co to jest zielnik?
„Zielnik, dawnej herbarium lub herbarz (łac. herba – zioło), to zbiór zasuszonych roślin bądź miejsce ich przechowywania. Niegdyś słowem tym określano ogród ziołowy, a także księgę o ziołach zawierającą opis ich właściwości leczniczych i zastosowań” [1] .
W księgarniach znajdziemy wiele propozycji zielników, także takich, które zawierają zdjęcia i informacje o roślinach z wyznaczonym miejscem do wklejenia naturalnego okazu.
Warto jednak pokusić się o własnoręczne stworzenie albumu, co może być świetną zabawą, okazją do zainteresowania dziecka światem przyrody, a wreszcie wartościową alternatywą spędzenia czasu wolnego. Wykonując zielnik z uczniami, uczymy ich nie tylko podstawowych gatunków roślin, ale także rozwijamy umiejętność planowania, obserwowania otaczającego świata, ciekawość poznawczą i kreatywność.
Etapy tworzenia zielnika:
- zbieranie roślin
- suszenie okazów
- umieszczanie roślin w zielniku
- przygotowanie opisu (etykiety).
Jak wybrać rośliny do zielnika?
Często wystarczy rozejrzeć się wokół, a natura sama podsunie nam inspiracje. Kwiaty, zioła, trawy, liście, zboża znajdziemy w parku, w lesie, w ogrodzie, na polach, łąkach czy przydrożnych rowach wiosną, latem i jesienią.
Do zebrania roślin przydadzą się:
- nożyczki lub nożyk
- teczka tekturowa z gazetami na rośliny
- notatnik na zapiski (nazwa rośliny, gdzie została zebrana, kiedy).
Warto zwrócić uwagę na pogodę oraz porę dnia zbierania roślin, starajmy się zbierać okazy w słoneczny dzień, aby pozbawione były dodatkowej wilgoci, a także porannej rosy. Po zebraniu rośliny szybko trzeba przygotować do suszenia, aby nie zwiędły, rozłożyć każdą osobno, żeby zapobiec sklejeniu. Nie zbieramy roślin chronionych, zwróćmy też uwagę za bezpieczeństwo (trujące rośliny).
Jak zasuszyć okazy?
Do zasuszenia roślin przydadzą się:
- stare gazety (nie śliskie), kartki papieru albo książka
- ciężka książka.
Okazy możemy włożyć między kartki papieru, kartki starych gazet albo książek. Jako obciążnika użyjmy ciężkiej książki. Warto zmieniać gazety na początku codziennie, później co kilka dni, aby rośliny nie zapleśniały.
Umieszczenie roślin w zielniku
Na początku warto nadać zielnikowi tytuł, np. Rośliny Łąkowe, Jesienne Liście, Dary Lasu, Kwiaty Polne itp. i napisać na stronie tytułowej, kto jest autorem.
Zasuszone okazy możemy umieścić na przykład w zeszycie z twardymi kartkami lub na osobnych tekturkach, które później włożymy do segregatora. Rośliny mocujemy klejem typu wikol, taśmą klejącą czy też wąskimi paseczkami papieru.
Na kartce z przyklejoną rośliną umieszczamy jej nazwę (można także łacińską). W innej wersji, możemy przygotować i przykleić obok etykietę, na której zamieścimy takie informacje jak: nazwa rośliny, data i miejsce zbioru. Zielniki można ozdabiać, rysować lub malować farbami dodatkowe elementy. W bardziej rozbudowanej formie, albumy uzupełniane są informacjami o roślinach znalezionych w różnych źródłach (np. atlasy, encyklopedie, internet).
Zielnik może być pamiątką wspólnie spędzonych chwil na łonie natury, prezentem dla babci i dziadka albo pomysłem na szkolny konkurs. Do dzieła!
Netografia:
http://www.zielnik.biol.uw.edu.pl/?page_id=565, dostęp z dn. 20.07.2024 r.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zielnik, dostęp z dn. 20.07.2024 r.
https://mamotoja.pl/male-dziecko/gry-i-zabawy/jak-zrobic-zielnik-swietna-zabawa-i-nauka-w-jednym-31682-r1/, dostęp z dn. 20.07.2024 r.
[1] http://www.zielnik.biol.uw.edu.pl/Autor: Edyta Maroszek – redaktor naczelna Portalu