Aby zachęcić uczniów do samodzielnego notowania, warto zaproponować im różne rodzaje notatek, a ponadto umożliwić wybór sposobu zapisywania ważnych informacji.
Notowanie może sprawiać przyjemność, radość, być zabawą, a dzięki temu nauka staje się bardziej efektywna. Warto też pamiętać o stylach uczenia się poszczególnych osób w grupie i wspierać te metody, które są najbardziej dla nich odpowiednie.
Kolorowo
Wzrokowców warto zachęcać do tworzenia kolorowych notatek, a więc do używania kredek i flamastrów, do zapisywania różnych definicji innymi kolorami, do podkreślania, a także do ilustrowania notatek za pomocą powiązanych z treścią przekazu rysunków i symboli. Pomocne może też być grupowanie informacji za pomocą rozmaitych kolorów – np. za pomocą pisaków lub kolorowych kartek.
W tym obszarze jest naprawdę sporo możliwości, notatki graficzne można wykonywać m.in. za pomocą rysunków, map myśli, grafów, drzewek, osi czasu. Formą notowania może też być tworzenie barwnych opowiadań oraz ilustrowanie ich historyjkami i przykładami.
Rapująco
Słuchowcom można zaproponować uczenie się lub układanie rymowanek do danego tematu, które pomogą zapamiętać najważniejsze informacje. Pomocne będzie też przedyskutowanie tematu, tworzenie notatek w grupach, opierając się na dyskusji.
W działaniu
Natomiast kinestetyków można zachęcić do tworzenia praktycznych ilustracji przekazywanych problemów, plakatów, prezentacji, lapbooków czy np. tworzenie notatek przestrzennych (wykorzystanie technik origami, konstruowanie figur geometrycznych czy robienie notatek w pudełku).
Czynności rysowania, pisania, podkreślania są zawsze wskazane – ponieważ zawierają elementy ruchu. Warto także pamiętać o robieniu ruchowych przerw w notowaniu – wstawaniu, wykonywaniu krótkich ćwiczeń energetyzujących lub relaksujących, w zależności od potrzeb.
Warto pamiętać o tym, że style uczenia często łączą się.
Formy
Spośród wielu różnych sposobów notowania warto tu przywołać kilka sprawdzonych szkolnych sposobów. A są to: mapy myśli, rysowane definicje, diagramy, tabele, osie czasu, twórcze zdania, akrostychy, akronimy, fiszki, ośle mostki.
Mapa myśli
Jest to sposób do graficznego zapisania różnych treści. Twórcą tej metody jest Tony Buzan. Ten sposób notowania może służyć zarówno do tworzenia notatek z lekcji i nauki przed sprawdzianem, jak również świetnie się nada do konstruowania planów wypracowań czy prezentacji. Mapa myśli pozwala lepiej zapamiętać i wykorzystać informacje, ponieważ prowokuje do aktywnego mierzenia się z tematem, podtrzymuje koncentrację, a także umożliwia kreatywne oraz indywidualne podejście do zagadnienia.
Oś czasu
Tę metodę często stosuje się na lekcjach historii, jednak z powodzeniem może posłużyć do nauki na zajęciach z przyrody, biologii, fizyki, chemii oraz języka polskiego czy języków obcych. Podczas omawiania lektur, epok literackich, czasów w języku angielskim.
Oś czasu można też wykorzystać w kreatywnych działaniach z grupą – np. do planowania różnych zadań projektowych, przygotowań do koncertu świątecznego lub charytatywnego przedsięwzięcia.
Diagram
Diagram to graficzne przedstawienie różnych treści: fragmentu tekstu, pomysłu, idei, zależności, wypowiedzi. Może stanowić przygotowanie do obszerniejszej notatki w postaci mapy myśli. Dzięki tej metodzie rozwijana jest umiejętność głębszego przetwarzania (w porównaniu ze zwykłą liniową notatką). Jest to również sposób na ćwiczenie koncentracji, poprawę rozumienia tekstu, trwalsze zapamiętywanie, rozwijanie zasobu słów, kształtowanie umiejętności wyboru z tekstu tego, co ważne.
Metoda Birkenbihl
Nazwa pochodzi od nazwiska twórczyni tego sposobu zapisywania ważnych treści, a polega na opracowaniu nowego pojęcia, które jest złożone i wieloznaczne. Ta twórcza metoda może służyć zapamiętywaniu nazwisk postaci historycznych, autorów książek. Sposób ten pomaga utrwalić określone pojęcia, nazwy, ale także, dzięki stworzonym skojarzeniom opracowane słowo przywołuje także dodatkowe informacje, np. fakty z życia danej osoby lub jej cechy.
Bibliografia:
- Buzan T., Mapy twoich myśli
- Gołębiowska-Szychowska J., Szychowski Ł., Powiem ci, jak się uczyć
Autor: Magdalena Bartnik
Szkoła Podstawowa – portal dla nauczycieli