SPIS TREŚCI
Wstęp
1. Opis zasad innowacji
1.1. Założenia innowacji pedagogicznej
1.2 Cele edukacyjne
1.3 Treści nauczania i harmonogram spotkań
1.4 Procedury osiągania celów
2. Ewaluacja
3. Bibliografia
Wstęp
W Polsce coraz więcej dzieci i młodzieży sięga po napoje alkoholowe czy narkotyki, zaburzając swój rozwój fizyczny i psychospołeczny, wchodząc na drogę uzależnienia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka uzależnień, dotycząca sposobów zapobiegania różnego rodzaju uzależnieniom tj.: alkoholizm, narkomania, uzależnienie od Internetu, gier komputerowych, telefonów komórkowych, przemocy, agresji itp.
Profilaktyka uzależnień to pomaganie młodym ludziom, by rozwijali w sobie bogactwo pragnień, marzeń, aspiracji i ideałów. Dzieci i młodzież nie będą sięgali po piwo czy inne napoje zawierające alkohol wtedy, gdy pomożemy im zafascynować się światem dobra i piękna, światem prawdy i miłości, światem wartości, których respektowanie przynosi satysfakcję i radość, jakiej alkohol czy narkotyk dać nie może.
Faktem stało się, że uczniowie coraz częściej sięgają po papierosy, alkohol czy narkotyki. Jest to problem wielu szkół, nie tylko polskich. Dlatego konieczne jest szukanie środków na długofalowe działania profilaktyczne. Profilaktyka nie jest jednorazowym przedsięwzięciem. Aby odniosła skutek, musi być ciągła, nastawiona na współpracę z domem rodzinnym i społecznością, w której żyjemy. Ważne jest, by rozpocząć proces profilaktyki już od najmłodszych lat.
W dzisiejszych czasach problem uzależnienia wśród dzieci i młodzieży jest bardzo powszechny. Spowodowane jest to przede wszystkim postępem współczesnej cywilizacji, który, pomimo iż w wielu dziedzinach doprowadził do wielu pozytywnych osiągnięć w różnych dziedzinach życia oraz licznych udogodnień, jak rozwój masowego środka przekazu, rozwój komunikacji, osiągnięć medycznych, spowodował skutki negatywne jak: konflikty interpersonalne, napięcia emocjonalne, objawy nerwicowe czy depresje. Nie jest więc przypadkiem, że właśnie w naszym stuleciu wprowadzono pojęcie „epidemii uzależnień”. Zjawisko uzależnień widoczne jest obecnie w każdym środowisku.
Psychologowie natomiast mówią o trzech głównych powodach, które mogą skłonić dziecko do uzależnienia:
- Poszukiwanie nowych, przyjemnych wrażeń.
- Chęć uwolnienia się od stresu, napięć i problemów.
- Chęć bycia zaakceptowanym przez grupę.
Zasadniczej rangi nabiera więc zagadnienie profilaktyki, która będzie szeregiem działań mających na celu uchronienie nas przed konkretnymi uzależnieniami, chorobami, zaburzeniami rozwoju czy patologiami społecznymi.
Zgodnie z definicją FLOYD-a profilaktyka ma charakter ciągły, który dostarcza jednostkom i organizacjom sposobności do:
- wzbogacenia wiedzy lub świadomości osobistych i grupowych możliwości
- rozwijania umiejętności wykorzystywania osobistych potencjałów
- twórczego wykorzystywania pomocy z zewnątrz w celu nabycia zdolności do radzenia sobie z problemami życiowymi, aby tym samym skutecznie zapobiegać problemom psychicznym, emocjonalnym czy społecznym sprzyjającym sięganiu po środki odurzające.
Aby zapobiegać uzależnieniom należy wspomagać rozwój dziecka, wzbogacać i rozwijać środowisko sprzyjające zachowaniu abstynencji, współpracować w tworzeniu zdrowego i wolnego od środków odurzających stylu życia.
Działania profilaktyczne w celu dokonania zmian w życiu jednostki muszą obejmować wzbogacenie środowiska społecznego, w którym dana jednostka otrzymuje konieczne wsparcie w rozwoju. Działania profilaktyczne są skoncentrowane zarówno na jednostce, jak i na społeczeństwie, gdyż system społeczny wraz z całą swą siecią wsparcia dostarcza społecznej struktury, która gwarantuje zdrowy rozwój i życie jednostek.
Najważniejsze jest to, że profilaktyka powinna przebiegać na poziomie społeczności lokalnej. Tylko wtedy jest możliwe wykorzystanie właściwych i skutecznych sposobów działania dostosowanych do indywidualnych potrzeb członków danej społeczności. Dlatego też dla mojej innowacji środowisko lokalne będzie odgrywać dużą rolę. Dzieci będą mogły poprzez chowanie kamieni w okolicy rozpowszechniać działania profilaktyczne wśród mieszkańców, a nie tylko na terenie szkoły.
1. Opis zasad innowacji
1.1 Założenia innowacji pedagogicznej
Program zajęć „Wędrujące kamienie – profilaktyka uzależnień” opracowany został z myślą o uczniach korzystających z pomocy psychologa w normie intelektualnej. Program ma na celu uwzględnić priorytety MEN w zakresie profilaktyki uzależnień w szkołach. Będzie również współgrał z Szkolnym Programem Wychowawczo-Profilaktycznym w tym zakresie.
Podstawowym środkiem do osiągnięcia założonych celów jest przekazanie uczestnikom programu, wiedzy i umiejętności dotyczących mechanizmów powstawania szkód zdrowotnych i psychospołecznych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych oraz radzeniu sobie z problemami życiowymi i emocjonalnymi.
Uczniowie poprzez malowanie kamieni będą promować zdrowy tryb życia wśród społeczności lokalnej. Zostawiając kamienie w różnych miejscach w najbliższej okolicy, będą mogli propagować hasła i wiedzę na temat negatywnego wpływu używek na zdrowie. Znalezione pomalowane kamienie będą zawierać również informację na temat możliwości zatrzymania kamyka na zawsze lub ponownego schowania go, by ktoś inny mógł go znaleźć. Będzie również możliwość sfotografowania kamienia i umieszczenia go na stronie Facebook z hasztagiem #profilaktyka #sp31.
Program zajęć innowacji pedagogicznej dla szkoły podstawowej powstał również z myślą o uatrakcyjnieniu zajęć z psychologiem. A dotychczasowe zajęcia z wykorzystaniem kamieni cieszyły się ogromnym zainteresowaniem uczniów.
1.2 Cele programu
Cel główny:
- Promowanie zdrowego stylu życia w środowisku uczniowskim, bez odwoływania się do substancji uzależniających.
- Tworzenie przez młodzież w swoim środowisku lokalnym swoistego lobby na rzecz zdrowego, wolnego od substancji uzależniających stylu życia.
Cele szczegółowe:
- Dostarczenie rzetelnych informacji o zagrożeniach związanych z używaniem używek oraz sposobach zapobiegania uzależnieniom.
- Przeciwdziałanie uzależnieniom oraz promocja zdrowia.
- Przeciwdziałanie patologiom społecznym.
- Kształtowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych wśród dzieci i młodzieży.
- Uwrażliwienie młodych ludzi na kłopoty innych/swoich rówieśników oraz zdobycie przez nich podstawowych umiejętności udzielania pomocy w sytuacjach problemowych.
- Stworzenie możliwości nawiązania pierwszego kontaktu dla osób jej potrzebujących.
- Wzmacnianie norm i wartości społecznych.
- Podwyższenie kompetencji psychospołecznych.
- Nauka asertywnego odmawiania.
- Promowanie zdrowego trybu życia w środowisku lokalnym.
1.3 Treści nauczania i harmonogram spotkań
| Miesiąc | Tematyka | Sposób realizacji |
| Październik | 1. Zajęcia organizacyjne 2. Wyprawa po kamienie | 1. Ustalenie zasad, przygotowanie materiałów plastycznych 2. Przygotowanie kamieni |
| Listopad | 1. Uzależnienia – wstęp 2. Przygotowanie warsztatu pracy | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Pomalowanie kamieni na biało |
| Grudzień | 1. Papierosy 2. Zajęcia praktyczne | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Malowanie kamieni, hasła antynikotynowe |
| Styczeń | 1. Alkohol 2. Zajęcia praktyczne | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Malowanie kamieni, hasła antyalkoholowe |
| Luty | 1. Narkotyki 2. Zajęcia praktyczne | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Malowanie kamieni, hasła antynarkotykowe |
| Marzec | 1. Komputer 2. Zajęcia praktyczne | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Malowanie kamieni, hasła antyuzależniające od komputera |
| Kwiecień | 1. Inne uzależnienia 2. Zajęcia praktyczne | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Malowanie haseł związanych z innymi uzależnieniami |
| Maj | 1. Promocja zdrowego trybu życia 2. Zajęcia praktyczne | 1. Karty pracy, materiały edukacyjne 2. Malowanie haseł promujących zdrowy tryb życia |
| Czerwiec | 1. Zajęcia podsumowujące | 1. Ewaluacja |
1.4 Procedury osiągania celów
Czas trwania:
rok szkolny 2018/2019
Częstotliwość spotkań:
spotkania odbywać się będą cyklicznie dwa razy w miesiącu w ramach zajęć pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Miejsce spotkań:
gabinet psychologa
Struktura zajęć:
zajęcia będą miały charakter dwuetapowy. Część pierwsza będzie dotyczyła zagadnień teoretycznych związanych z używkami z wykorzystaniem kart pracy, materiałów edukacyjnych z zakresu profilaktyki uzależnień. Podczas drugich zajęć dzieci będą malowały hasła, rysunki na temat profilaktyki dotyczącej danego uzależnienia, a następnie po zajęciach praktycznych dzieci będą zabierać pomalowane kamyki i pozostawiać je w różnych miejscach w okolicy.
Metody pracy:
aktywizująca: ćwiczenia praktyczne, ekspresja plastyczna, pogadanka, burza mózgów, karty pracy, scenki sytuacyjne
Formy:
indywidualna/grupowa
Środki, materiały:
karty pracy, kartony, farby akrylowe, flamastry, pędzle, kamienie
Przewidywane osiągnięcia
Uczeń w miarę własnych możliwości psychofizycznych powinien:
- posiadać wiedzę na temat zdrowego stylu życia,
- znać skutki stosowania używek psychoaktywnych,
- znać i przestrzegać zasady i normy społeczne,
- znać instytucje pomocowe w sytuacji zagrożenia uzależnieniem,
- znać zasady zachowania asertywnego,
- współpracować w grupie rówieśniczej.
2. Ewaluacja
Program ewaluacji „Wędrujące kamienie – profilaktyka uzależnień” zakłada przeprowadzenie ewaluacji wewnętrznej. Głównym celem ewaluacji będzie uzyskanie informacji:
Czy realizacja innowacji przebiegała zgodnie z jej założeniami?
Czy założone cele zostały osiągnięte?
W celu uzyskania potrzebnych informacji wykorzystane zostaną:
- obserwacja uczestników innowacji podczas zajęć
- rozmowy z uczniami
- analiza dokumentacji (dziennik psychologa)
- ankieta dla uczniów.
Po zakończeniu ewaluacji z jej wynikami zostaną zapoznani: Dyrektor Szkoły, Członkowie Rady Pedagogicznej.
3. Bibliografia:
- Ogonowska A., Uzależnienia medialne. Uwarunkowania, leczenie, profilaktyka, Wydawnictwo edukacyjne, 2018
- Gaś Z., B., Redukcja szkód a profilaktyka uzależnień, Remedium, lipiec-sierpień 2002
- Dziewiecki M., Nowoczesna profilaktyka uzależnień. Seria: Psychologia wychowania, Jedność, 2005
Autor: Agnieszka Szewczulak – psycholog – Czytelniczka Portalu
Szkoła Podstawowa nr 31 im. Jana Kochanowskiego w Bielsku-Białej
