Nauczyciele nieustannie starają się organizować proces edukacji w sposób angażujący, odpowiadając na potrzeby dzisiejszych młodych ludzi. Dzięki neurodydaktyce wiemy, że szansę na sukces w nauczaniu – uczeniu się zwiększa aktywne działanie, ruch, zaangażowanie zmysłów i emocji. Liczą się również nieszablonowe rozwiązania odbiegające od codziennej rutyny, zawierające element zaskoczenia. W tym celu możemy zaprosić uczniów do opuszczenia ławek, sali lekcyjnej czy nawet budynku szkoły. Ciekawym rozwiązaniem, które chcielibyśmy Państwu przybliżyć w tym artykule, jest zorganizowanie zajęć w formie gry miejskiej.
Czym jest gra miejska?
Gra miejska staje się coraz popularniejszą formą rozrywki towarzyskiej. Polega na wykonaniu zadań w przestrzeni publicznej, rozmieszczonych w różnych jej punktach. Uczestnicy gromadzą się w ustalonym miejscu i otrzymują instrukcje, jak dostać się do następnego punktu na trasie gry. Na każdym z nich czeka inne zadanie, a ich rozwiązywanie kolejno po sobie prowadzi do celu – zakończenia zabawy. Gra miejska bywa organizowana przez władze miejscowości i działające na ich obszarze instytucje w celu promowania lokalnego środowiska, podniesienia jego atrakcyjności dla gości czy wspierania integracji mieszkańców. Z powodzeniem może być organizowana również w przestrzeni edukacyjnej, zarówno – zgodnie z nazwą – na obszarze miasta czy miejscowości, jak i w mniejszej skali – pobliskim parku, na szkolnym boisku, korytarzach czy bibliotece.
Gra miejska w edukacji – cele
Gra miejska może być jednym ze sposobów na zrealizowanie danego tematu czy szerszego zagadnienia, np. związanego z porą roku, światem przyrody, okresem historycznym czy zjawiskiem społecznym lub kulturalnym. Dobrze sprawdza się podczas obchodów ważnych wydarzeń dla lokalnej lub szerszej społeczności. Ciekawym pomysłem jest zorganizowanie gry miejskiej przy okazji nietypowego dnia, np. pierwszego dnia wiosny, Dnia Niezapominajki, Dnia Drzewa, Dnia Chwastów albo Dnia Wody. Uczniowie, pokonując trasę gry, nie tylko przemieszczają się z miejsca na miejsce, ale również w atmosferze dobrej zabawy rozwiązują zadania i przyswajają treści ważne dla zrozumienia otaczającej rzeczywistości. Grę miejską możemy wykorzystać również do realizacji bardziej złożonych zagadnień, jak prawa człowieka, ochrona przyrody czy konsumpcjonizm.
W jaki sposób przygotować zajęcia w formie gry miejskiej?
Podobnie jak w przypadku pracy każdą inną metodą, przed przystąpieniem do zajęć stawiamy sobie cel, jaki chcemy z jej wykorzystaniem osiągnąć, analizujemy zakres materiału, wybieramy zagadnienia, na opanowaniu których przez uczniów szczególnie nam zależy. Dodatkowo, niezbędne jest zapoznanie się z topografią miasta lub innego obszaru, na terenie którego chcemy przeprowadzić grę; wybieramy miejsca nawiązujące do omawianej tematyki, do których kolejno będą docierać uczestnicy rozgrywki. W dalszej kolejności przygotowujemy zadania do rozwiązania na poszczególnych stanowiskach. Opracowujemy również instrukcję poruszania się po trasie – możemy zdecydować się na mapę lub formę opisową. Zaznajamiamy uczestników z regulaminem gry, upewniamy się, że wszyscy mają jasność co do sposobu działania. Na mecie trasy warto zadbać o krótkie podsumowanie i ewaluację zajęć, zebranie informacji zwrotnej od uczestników, dotyczącej ich wrażeń i uzyskanych wiadomości. Trasę gry możemy przemierzać wspólnie całym zespołem, można również podzielić klasę na mniejsze grupy (wówczas należy zadbać o opiekuna towarzyszącego każdej z nich), zorganizować rozgrywki międzyklasowe czy nawet międzyszkolne.
Gra miejska może stanowić również ciekawą formę współpracy z rodzicami lub instytucjami wspierającymi pracę szkoły, wzbogacić ofertę zajęć dodatkowych i kół zainteresowań. W przypadku starszych uczniów, możemy powierzyć im przygotowanie gry – od wspólnego ustalania tematu, wyznaczenia trasy, po opracowanie instrukcji i zadań do wykonania. Warto wziąć pod uwagę możliwości, wiek i zainteresowania uczestników spotkania, odległości między poszczególnymi punktami i ewentualne trudności w dotarciu do nich, czas, który jest potrzebny na pokonanie trasy. Z pewnością trudno jest przewidzieć i wyeliminować wszystkie utrudnienia, z którymi można się spotkać w organizacji przedsięwzięcia – warunki pogodowe, drogowe, topograficzne – jednak zysk, jaki daje gra miejska w edukacji, zdaje się przewyższać ewentualne ryzyko.
Jakie korzyści płyną z takiej formy organizacji zajęć?
- zaangażowanie uczestników, ruch i aktywność fizyczna,
- aktywowanie sfery emocjonalnej,
- rozwijanie kompetencji społecznych, logicznego myślenia i współpracy,
- integracja zespołu.
Literatura:
- Ł. Bartosik, Włącz się do gry: jak zorganizować grę miejską?, Polska Akcja Humanitarna, Warszawa 2011
- M. Czapka, E. Krawczyk, Rozegraj okolicę! Materiał uzupełniający do broszury „Zmiennicy”, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2015
- I. Szymańska, E. Witkowska, Jak krok po kroku samodzielnie przygotować grę miejską, oprac. Podlaski Instytut Kultury, publikacja dostępna pod adresem https://pikpodlaskie.pl/wp-content/uploads/2022/10/jak-krok-po-kroku-przygotowac-samodzielnie-gre-miejska.pdf
- https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/rajdy-i-zajecia-terenow/gry-miejskie, dostęp z dnia 03.03.2025
Autor: Urszula Wesół – pedagog, pedagog specjalny, terapeuta pedagogiczny
Szkoła Podstawowa – portal dla nauczycieli