Dzień Europy przypadający na 9 maja jest znakomitą okazją do promowania idei solidarności i bogactwa kulturowego krajów europejskich. To święto upamiętniające przełomową deklarację Roberta Schumana, francuskiego ministra spraw zagranicznych, wygłoszoną 9 maja 1950 r. (w 2025 r. mija dokładnie 75 lat od tego wydarzenia). Plan Schumana, stanowiący podwaliny dzisiejszej Unii Europejskiej, stał się początkiem nowej epoki – czasów, kiedy w Europie zapanowały pokój, demokracja i jedność. W szkole, w ramach obchodów Dnia Europy, można więc zainicjować szereg wartościowych wydarzeń edukacyjnych, które nie tylko skutecznie zintegrują całą społeczność, lecz także istotnie wzbogacą wiedzę uczniów na temat ich pochodzenia, tożsamości i systemu wartości. W niniejszym artykule przedstawiono kilka pomysłów spełniających powyższe kryteria – są to przede wszystkim przykłady ilustrujące zasadę nauki poprzez zabawę.
Eurovision – school edition
Szkolny konkurs piosenki w stylu Eurowizji może być wydarzeniem zrzeszającym wszystkich uczniów klas szkoły podstawowej. Przy ustalaniu jego regulaminu organizatorzy (nauczyciele lub/i dyrekcja) powinni wziąć pod uwagę kilka ważnych aspektów, m.in.:
- kategorie wiekowe (przykładowo: klasy I–III, IV–VI, VII–VIII)
- wykonawstwo solowe lub zespołowe (uczestnikami konkursu mogą być zarówno soliści, jak i całe zespoły klasowe)
- autorstwo piosenki (uczniowie mają możliwość odtworzenia piosenki, która pojawiła się w poprzednich edycjach Eurowizji, lub napisania własnej, inspirowanej wybranym krajem europejskim)
- czas trwania wystąpienia
- skład jury (grono pedagogiczne lub/i samorząd uczniowski)
- nagrody
Zasady „Szkolnej Eurowizji” powinny zostać dostosowane do warunków obowiązujących w danej placówce (w konkretnych przypadkach zasięg konkursu może być ograniczony nawet do jednego zespołu klasowego – za organizację wydarzenia mógłby wtedy odpowiadać np. wychowawca danej klasy).
Symulacja obrad Parlamentu Europejskiego
Udział w debacie na temat bieżących problemów Unii Europejskiej (migracji, ekologii, praw człowieka itp.) dotyczy uczniów starszych klas szkoły podstawowej. Przeprowadzenie symulacji obrad Parlamentu Europejskiego wymaga odpowiednich przygotowań:
- uczniowie wcielający się w role europosłów powinni być poinformowani o realizacji przedsięwzięcia przynajmniej z tygodniowym wyprzedzeniem
- przygotowania do dyskusji i głosowania nad ustawami należy rozpocząć od najbardziej elementarnej kwestii: zapoznania podopiecznych z historią, symbolami i zadaniami organów UE (w tym celu warto skorzystać z materiałów opublikowanych na oficjalnej stronie internetowej UE: https://european-union.europa.eu/index_pl)
- wybór tematów do rozmów powinien być uzgodniony z uczniami (emocjonalne zaangażowanie młodych obywateli wzmaga dobór zagadnień, które uważają oni za ważne i ciekawe)
- nauczyciel jest zobligowany do ustalenia poziomu trudności zadania w zależności od poziomu klasy (w wielu przypadkach pomocny okaże się podział na grupy – przykładowo: bardziej zaawansowani uczniowie będą przygotowywali i przedstawiali projekt ustawy, a ci mniej zaawansowani – wezmą udział w obradach na forum całej klasy)
Europejskie paczki – niespodzianki
Kreatywną inicjatywą skierowaną zarówno do młodszych, jak i starszych uczniów jest przygotowywanie paczek – niespodzianek związanych z różnymi krajami europejskimi. Reguły zabawy są następujące:
- w dniu poprzedzającym Dzień Europy uczniowie dzieleni są na kilka grup (cztero, pięcioosobowych)
- każda z grup ma obowiązek wylosować jeden z krajów europejskich (ich nazwy powinny znaleźć się na karteczkach przygotowanych przez nauczyciela); przyporządkowane państwa pozostają tajemnicą aż do kolejnego dnia (podopieczni nie mogą dzielić się wynikami losowania na forum klasy)
- zadaniem każdej grupy jest przygotowanie paczki-niespodzianki, w której będą znajdowały się przedmioty związane z danym krajem europejskim; przykładowo: Włochy – makaron, maska karnawałowa, zdjęcie Koloseum itp.
- w Dniu Europy uczniowie prezentują zawartość swoich paczek i zgadują nazwy krajów innych zespołów na podstawie poszczególnych przedmiotów; po uzgodnieniu hasła odgadujący próbują się domyślić, dlaczego prelegenci wybrali dane artefakty (snują hipotezy, które następnie weryfikowane są przez prezentujących)
„Światło Europy” – własnoręczne lampiony
Warsztaty plastyczne z tworzenia lampionów to atrakcyjne przedsięwzięcie, które nie wymaga dużych nakładów czasu i kosztów. Warto pamiętać o tym, że uczniowskie makiety mogą być wykonane z różnych materiałów – słoików, tkanin lub papieru ryżowego (przykładowe instrukcje zamieszczone są pod tym linkiem: https://www.rotunda.pl/z-czego. Na każdej konstrukcji powinny znaleźć się nawiązania do zamieszkiwanego kontynentu, tj.:
- flagi państw europejskich
- symbole organów UE
- hasła stanowiące ważne wartości dla Europejczyków (pokój, solidarność, jedność, tolerancja itp.)
Lampiony rozpraszające mrok mają być symbolem nadziei, którą w istocie są młodzi ludzie – podczas działań manualnych lub bezpośrednio po ich zakończeniu konieczne jest więc podjęcie klasowej refleksji na temat przyszłych losów Europy i jej mieszkańców.
Netografia:
- https://european-union.europa.eu/index_pl, dostęp: kwiecień 2025.
- https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/symbols/europe-day_pl, dostęp: kwiecień 2025.
- https://europe-day.europa.eu/index_pl, dostęp: kwiecień 2025.
- https://www.rotunda.pl/z-czego-mozna-zrobic-lampion/, dostęp: kwiecień 2025.
Artykuł pt. Ekspresowa podróż przez kontynent – Dzień Europy w szkole podstawowej opracowała Joanna Pałka
Szkoła Podstawowa – portal dla nauczycieli