Trwający obecnie zaawansowany rozwój cywilizacyjny sprawia, że warunki naszej egzystencji i pracy nieustannie ulegają modyfikacji. W związku z tym bardzo ważną kompetencją dla współczesnych ludzi stała się umiejętność dostosowywania do wciąż zmieniającego się i przez to nieprzewidywalnego otoczenia oraz rozwiązywania coraz to nowszych, niestandardowych problemów.
W tym kontekście kreatywność jawi się jako niezbędna cecha osobowości każdego człowieka. Wzmacnia nasze zasoby odpornościowe i sprawcze w zakresie radzenia sobie z trudnościami. Ponadto, pomaga wyrażać siebie, opanowywać przykre emocje, łagodzić stres, dzięki czemu zwiększa naszą autonomię, umacnia dobrostan i służy samorealizacji. W związku z powyższym rozwijanie twórczych kompetencji uczniów jest niezwykle ważnym zadaniem współczesnej szkoły.
Istota kreatywności
Mianem twórczości określa się, najogólniej mówiąc, taką aktywność jednostki, która prowadzi do powstania nowych, wcześniej jej nieznanych, niestereotypowych wytworów – pomysłów, idei, koncepcji, rozwiązań. W tym rozumieniu każdy człowiek posiada potencjał twórczy. Może on dotyczyć wszystkich aspektów funkcjonowania i objawiać się w ciągu całego życia.
Właściwości osoby kreatywnej
Działalność twórcza osoby wynika
z jej specyficznego stylu myślenia i odczuwania, określonego sposobu
funkcjonowania wyobraźni oraz szczególnych postaw i zachowań.
W literaturze przedmiotu
najczęściej wskazuje się, że osoby kreatywne cechuje:
płynność, giętkość
myślenia (wieloaspektowe spojrzenie na rzeczywistość, skłonność do zgadywania i spekulowania, dociekliwość);
niestandardowe podejście do zadań (dostrzeganie problemów tam, gdzie inni ich nie widzą;
zdolność generowania wielu różnorodnych rozwiązań tej samej trudności);
podawanie w
wątpliwość, krytycyzm w stosunku do utartych opinii i schematów funkcjonowania;
dążenie do udoskonalania, ulepszania rzeczy,
procesów;
nonkonformizm (niezależność sądów, odwaga w
prezentowaniu odmiennych poglądów);
potrzeba doświadczania
różnorodności i wynikające z niej zamiłowanie do nowości;
otwartość na konstruktywną krytykę;
dynamiczność, aktywność;
wysoka motywacja oraz wytrwałość, konsekwencja w
zakresie pokonywania trudności i doprowadzania rozpoczętych zadań do
końca.
Znawcy tematu podkreślają, że
wymienione wyżej cechy nie są stałymi, raz na zawsze danymi jednostce
przymiotami. Przeciwnie, są one dynamiczne i podatne na kształtowanie.
Kreatywności można się nauczyć. W korzystnych warunkach, dzięki odpowiednim
oddziaływaniom środowiska, kompetencje twórcze mogą być u człowieka budzone,
stymulowane i rozwijane. Niestety, kreatywność można też zatracić. W
niesprzyjających okolicznościach, wskutek niewłaściwych oddziaływań
środowiskowych, potencjał twórczy jednostki może zostać ograniczony lub nawet
zablokowany.
Pedagogika twórczości
W związku z tym, że kreatywność można rozwijać poprzez odpowiednie oddziaływania wychowawcze, wśród nauk pedagogicznych wyłoniła się subdyscyplina określana jako pedagogika twórczości lub pedagogika zorientowana na rozwijanie kreatywności. Zajmuje się ona określaniem strategii oddziaływań pedagogicznych (treści, form, metod, technik i środków kształcenia), które pozwalają na budzenie i stymulowanie kompetencji twórczych uczniów, usuwanie barier hamujących ich kreatywność oraz stwarzanie środowiska wspomagającego rozwój ich innowacyjności.
Czynniki wyzwalające rozwijanie kreatywności uczniów
Najważniejszymi, wskazywanymi w
literaturze przedmiotu, czynnikami wyzwalającymi kreatywność uczniów są:
odpowiedni klimat podczas lekcji oraz właściwa postawa nauczyciela.
Kompetencje twórcze
podopiecznych najlepiej rozwija pedagog, który podczas lekcji:
odchodzi od metod podawczych i opiera edukację
na aktywności uczniów oraz ich samodzielnym dochodzeniu do wiedzy (nie
dostarcza gotowych rozwiązań, lecz poprzez zadania otwarte, zmierzające do
rozwikłania niestandardowych problemów, dające możliwość wykorzystywania
wiadomości i umiejętności z różnych dziedzin, pozwala dzieciom samodzielnie,
swoimi własnymi drogami dochodzić do wiedzy);
zastępuje indywidualną działalność wychowanków
pracami zespołowymi (w parach, małych grupach);
stosuje naprzemiennie
wiele zróżnicowanych form, metod i technik kształcenia oraz środków
dydaktycznych;
eliminuje każdą dostrzeżoną barierę, która może
hamować lub blokować aktywność twórczą uczniów;
nieustannie pobudza, zachęca dzieci do
podejmowania działań kreacyjnych;
jest wrażliwy na wszelkie przejawy
innowacyjności wychowanków, każdorazowo zauważa je i wzmacnia;
zapewnia bezpieczny
klimat oparty na akceptacji, tolerancji, życzliwości, otwartości (dzięki temu
uczniowie mogą szczerze komunikować swoją niewiedzę lub niezgodę na pewne
rozwiązania oraz nie boją się popełniać błędów);
nadaje pracy pogodny, wręcz zabawowy nastrój.
Bariery ograniczające potencjał twórczy uczniów
W literaturze przedmiotu wskazuje
się, że istnieją dwa rodzaje ograniczeń, które hamują rozwój twórczego
potencjału uczniów. Są to przeszkody zewnętrzne, tkwiące w środowisku
funkcjonowania dzieci oraz bariery o charakterze wewnętrznym, wynikające z ich
osobowości.
Do zewnętrznych czynników
blokujących kreatywność najczęściej zalicza się:
zbyt liczne klasy, w
których nauczyciel nie jest w stanie wnikliwie rozpoznać możliwości
i uzdolnień każdego ucznia ani poświęcić mu odpowiedniej ilości czasu i
uwagi;
przeładowane programy
nauczania, co zmusza pedagogów do szybkiej realizacji kolejnych treści, nie
pozostawiając czasu na ich głębokie, twórcze przetwarzanie;
nacisk władz
oświatowych na uzyskiwanie przez dzieci wysokich wyników w testach
sprawdzających przyrost pamięciowej wiedzy encyklopedycznej, przy jednoczesnym
pominięciu aspektu rozwijania ich kreatywności;
pomijanie lub
marginalne traktowanie w edukacji treści związanych ze zdobywaniem wiedzy na
temat przebiegu procesu twórczego oraz jego uwarunkowań.
Jako wewnętrzne bariery hamujące rozwijanie kreatywności uczniów wskazuje się natomiast:
nadmierny konformizm wynikający z faktu, że powielanie czyichś, uznanych powszechnie za słuszne, opinii jest wygodne i pozwala w sposób niewymagający dużego wysiłku osiągnąć wysokie oceny szkolne;
przesadne dążenie do sukcesu przejawiające się w pozbawieniu siebie prawa do popełniania błędów, co skutkuje zaniechaniem podejmowania nowatorskiej aktywności, która potencjalnie może zakończyć się niepowodzeniem;
nieśmiałość, brak pewności siebie i wynikająca z nich obawa przed przykrą reakcją otoczenia w przypadku wyłamania się z utartych schematów myślenia czy funkcjonowania;
nieznajomość, nieświadomość swoich mocnych stron i posiadanego potencjału w zakresie kreatywności.
Tekst powstał w oparciu o następujące źródła:
A. Czachorowska: Głód kreatywności. Dlaczego warto (się) uczyć twórczości (Refleksje, nr 2/2019 r.)
H. Czernikiewicz: Zostaw po sobie świat. Kilka uwag o efektywnym uczeniu kreatywności (Refleksje, nr 2/2019 r.)
Komunikacja interpersonalna, asertywność, komunikat
„Ja” – to elementy porozumiewania się, które stosujemy formalnie lub
nieformalnie od najmłodszych lat życia.
Umiejętne ich wyćwiczenie i stosowanie, ułatwia nam współdziałanie w środowisku. Najbliższym otoczeniem dzieci w młodszym wieku szkolnym jest szkoła, w której muszą one często szybko reagować na polecenia nauczycieli. Natomiast nam nauczycielom, zdarza się permanentnie, pełnymi zdaniami lub wykrzyknikami przekazywać informacje, których realizacji oczekujemy od razu.
Z doświadczenia wiemy, że odbywa się to poprzez ogłoszenie hasła: „uwaga, zaczynamy sprzątać”, „proszę o ciszę”, na co uczniowie reagują „wielkim poruszeniem”, hałasując przy tym, co my z kolei próbujemy przekrzyczeć; zwłaszcza kiedy większość uczniów mówi jednocześnie.
Wraz ze zdobywaniem doświadczenia zawodowego, nauczyłam się, że zapobiegać takim niefortunnym sytuacjom pomaga sukcesywne wprowadzanie komunikacji interpersonalnej w działania związane z wychowaniem uczniów oraz znaków komunikacyjnych i różnych rytuałów. Chcę się podzielić swoimi refleksjami na temat „znaków komunikacyjnych” i rytuałów, które stosuję w swojej pracy już drugi rok.
Przyjmując klasę I w świetlicy szkolnej, wiedziałam, że przez cały rok szkolny będę pracować tylko z tą jedną klasą w godzinach popołudniowych, w ich sali lekcyjnej. Wiadomo, że pierwsze dni nowego roku szkolnego, to trudny okres organizacyjny, zarówno dla nauczyciela, jak i uczniów, którzy widzą się często po raz pierwszy. Dołączają do nowego zespołu klasowego z różnych przedszkoli; w różny sposób uczeni byli zasad zachowania i komunikowania się. Dlatego nauczyciel zaczynający współpracę z nowym zespołem klasowym musi wypracować jednolity, wyrazisty system zasad komunikacji. Celem, który sobie postawiłam, było nauczenie uczniów elementów komunikacji interpersonalnej i asertywności („motto klasowe”, „akcja-reakcja”).
Po wstępnej obserwacji i integracji uczniów z klasy, postanowiłam stosować system znaków komunikacyjnych i rytuałów. Chciałam stosować znaki o wydźwięku pozytywnym, w formie nakazów, rzadziej zakazów. Albowiem uważam, że komunikat „spróbuj mówić ciszej” wywrze bardziej pozytywną reakcję, aniżeli komunikat „nie krzycz” itp. Swój projekt nazwałam: „Znaki komunikacyjne w naszej grupie świetlicowej”.
Wykorzystując biały i kolorowy papier zrobiłam następujące
znaki:
„proszę o ciszę” – usta z palcem nakazującym ciszę
„stop” – zatrzymanie wszystkich aktywności w danym momencie
„proszę ustawić się w parach” – dwie równoległe kreski
„obowiązek poruszania się prawą stroną” – niebieska strzałka
„proszę o uwagę” – czerwona dłoń.
Wchodząc do sali klasowej, która po lekcjach staje się salą świetlicową, rozpoczynam współpracę z uczniami podnosząc do góry znak dłoni „proszę o uwagę”, dzwoniąc dzwoneczkiem ogłaszającym zbiórkę w ławkach, mówiąc przy tym wybraną wierszowankę – wyciszankę, którą uczę wcześniej swoich uczniów.
Następnie stosuję jeden z rytuałów, codziennie wypisuję na tablicy Plan Dnia, czyli w punktach: co będziemy robić z klasą danego dnia. Kolejnym rytuałem jest czynność losowania przez uczniów numerów, według których ustawiają się w parach w odpowiedniej kolejności; uczniowie sami dobierają się w pary i losują numer wskazujący, którą parą będą. Natomiast, żeby wszystkie dzieci miały poczucie sprawiedliwości, ja losuję każdego dnia dwie osoby do pierwszej pary, rzucając piłką (zaznaczam, które dzieci już brały udział w zabawie; z czasem ustalam kolejność od nowa).
Motyw losowania stosuję również w sytuacjach, kiedy dzieci chcą iść ze mną w parze, kiedy zgodnie z ich właściwym zachowaniem w sali i stołówce, pozwalam jednego dnia przejść dziewczynkom koło schodów, a drugiego chłopcom. Niesamowite jest to, iż moi uczniowie czują się dzięki takim rytuałom, moimi stałymi decyzjami, bezpiecznie. Miło mi widzieć, że na dźwięk dzwoneczka wszyscy uczniowie siadają w ławkach. Dzieci wiedzą, że takie rytuały są sprawiedliwe i nie kłócą się z ich powodu.
Cieszy mnie fakt, iż stosując znaki, uczniowie od najmłodszych lat uczą się ich rozpoznawania i dostosowywania bez zbędnych słów; np. wystarczy, że idąc przez korytarz do stołówki na obiad odwrócę się do uczniów i pokażę „niebieską strzałkę” skierowaną w odpowiednią stronę, dzieci od razu robią krok w prawą stronę (zgodnie z prawidłami prawostronnego poruszania się; podobnie jak po chodniku czy ulicy). Podobnie, jeśli zauważam, iż podczas przechodzenia przez korytarz dzieci idą w rozwlekły i niesystematyczny sposób, pokazuję znak „dwurzędu”. Jeśli jest za głośno lub chcę coś ogłosić, stosuję wyciszankę – rymowankę pokazując przy tym znak „czerwona dłoń” lub „nakaz ciszy”.
Ważna jest przy tym regularność, konsekwencja. Nie mogą to być czynności powszednie; mają one stopniowo nauczyć uczniów sposobów poruszania się, zachowania odpowiedniej głośności w zabawie. Mają sprawić, że z upływem czasu wystarczy pokazać na chwilę znak lub podnieść rękę, popatrzyć na uczniów, żeby ci wiedzieli czego oczekujemy od nich w danej chwili, jak mają się zachować lub co zrobić.
Ja jestem dumna z drobnych sukcesów, kiedy wymienię imię ucznia, którego zachowanie odbiega od tego, które powinien przejawiać w tym momencie, zadam pytanie: „jak myślisz?”, a on/ona odpowie: „a tak, akcja-reakcja” albo: „proszę Pani, już rozwiązaliśmy konflikt”.
Wdrażanie do poznawania świata liter z zastosowaniem tablicy multimedialnej i narzędzi TIK
Temat zajęć:
„Kotek Kuba” – słuchanie wiersza nauczycielki; wprowadzenie litery k, K na podstawie wyrazu „kot”
1.Treści programowe:
1.5, 1.9, 2.1, 2.6, 3.4, 3.9, 4.2, 4.4, 4.8
2.Cele operacyjne/umiejętności dzieci (z dwupoziomowością),dziecko:
rozpoznaje litery „k, K” i identyfikuje je z głoską „k”
czyta sylaby i wyrazy zawierające poznane litery
swobodnie wypowiada się na temat wysłuchanego wiersza
dokonuje analizy i syntezy sylabowej i głoskowej wyrazów
wodzi palcem po szablonach o różnej fakturze liter małych i wielkich „k”
wymienia wyrazy rozpoczynające się na literę „k”
uczestniczy w zabawie ruchowej przy muzyce „Znajdź literki”
liczy wyrazy w zdaniu
zaznacza w tekście literkę „k, K”
dziecko zdolne układa z rozsypanki literowej wyrazy
3.Metody:
elementy Metody Krakowskiej, narzędzia TIK
słowna – rozmowa, opowiadanie
oglądowa – pokaz i obserwacja
czynna – zadania stawiane dzieciom do wykonania, ćwiczeń utrwalających
4. Formy:
zbiorowa
jednolita, indywidualna
Przebieg zajęć:
Lp.
Krótki opis zadania/zabawy
Aktywność nauczyciela
Aktywność dziecka z podziałem na poziomy
Materiały i pomoce, karty pracy
1.
Zagadka
Wykorzystanie aplikacji Classroom Screen
Nauczyciel czyta zagadkę. „Znany jest z czystości, znany jest z urody.Wciąż się łapką myje, chociaż nie ma wody”. – O jakim zwierzątku czytałam zagadkę? – Czego używają ludzie do utrzymywania czystości? Nauczyciel ustawia na tablicy za pomocą aplikacji czas na rozwiązanie zagadki – 2 minuty.
Nauczyciel pokazuje na tablicy karty z ilustracjami różnych przedmiotów zaczynających się na literę „k”. Wybiera kolejno pary dzieci do zabawy. – Co mają wspólnego wszystkie karty wyświetlone na tablicy? Nauczyciel podaje dzieciom informacje, że dziś poznają głoskę „K”.
Zadaniem dzieci wybranych przez nauczyciela jest dobranie w pary kart zaczynających się na głoskę „K”. Dzieci odpowiadają, że wszystkie zaczynają się na literę „K”.
4 pary obrazków rozpoczynających się głoską „K”
3.
Wprowadzenie do zajęć wiersza „Jak kotek mlekiem zwierzęta częstował”
To jest Kuba – kotek bury. Ma wąsiki i pazury.
Kuba jest naprawdę miły, chce by wszyscy mleko pili.
Stanął Kuba przy kurniku – Czy chcesz mleka koguciku?
Lecz kogucik z kurką czarną na śniadanie jedli ziarno.
Koło żłobu stoi konik. Kuba ładnie się ukłonił.
– Lubisz mleko? – Nie, ja rano smaczny owies jem i siano.
Do królika kotek poszedł. Pij, pij mleko, bardzo proszę!
Ale królik siadł pod drzewkiem: chrupu, chrupu – gryzł marchewkę.
Więc do krówki kotek poszedł – Czy na mleko masz ochotę?
– Nie Kuba, bo ja przecież, jem zieloną trawę w lecie.
Koło furtki koza biała także mleka pić nie chciała.
– Zabierz sobie kotku dzbanek! Ja jem liście kapuściane.
Nauczycielka w czasie opowiadania pokazuje sylwety. – Jak miał na imię kot z wiersza? – Nazwijcie wszystkie zwierzęta na obrazkach i powiedzcie jaką głoską rozpoczynają się ich nazwy? – Jakie znacie inne wyrazy rozpoczynające się głoską „K”? Już znacie wyrazy z głoską „K” na początku. – Jakie znacie wyrazy, w których głoska „K” jest na końcu? – Wymieńcie 3 wyrazy z głoską „K” w środku wyrazu.
Dzieci słuchają wiersza prezentowanego przez nauczyciela, czynnie uczestniczą podając odpowiedzi.
Treść wiersza ilustracje
4.
Liczymy wyrazy w zdaniu.
Nauczyciel prosi Rafała, aby przeczytał kolegom 3 zdania. Kot pije mleko. Karol kupuje karmę kotkowi. Kot Kuba lubi się bawić.
Dzieci liczą kolejne wyrazy w zdaniach, ich ilość zaznaczają za pomocą kasztanów.
Tablica demonstracyjna kasztany
5.
Analiza i synteza słuchowo-wzrokowa wyrazu podstawowego kot: • układanie podstawowego modelu wyrazu z kartoników na tablicy (można użyć metody wyróżniania samogłosek i spółgłosek – z kartoników w kolorze czerwonym i niebieskim lub z kartoników białych); • wybrzmiewanie głosek, wypowiadanie całego wyrazu; • liczenie głosek w wyrazie podstawowym;
Analiza i synteza słuchowo-wyrazowa wyrazu podstawowego Kuba: • układanie podstawowego modelu wyrazu z kartoników w kolorze czerwonym i niebieskim; • wypowiadanie kolejnych głosek; • wyodrębnianie głoski „K” i przypomnienie, że imię zaczyna się na dużą literkę; • liczenie literek w wyrazie podstawowym
Nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania zadania.
Dzieci dokonują analizy i syntezy słuchowo- wzrokowej wyrazu kot i Kuba.
Tablica demonstracyjna
6.
Demonstracja nowej litery drukowanej małej i wielkiej „k, K”; • zapoznanie z wyglądem litery „k, K” pisanej
Nauczyciel prezentuje literę drukowaną małą i wielką „k, K” Zwraca uwagę, że litera to znak, który się widzi, pisze i czyta.
Dzieci znają kształt nowo poznanej litery.
Tablica demonstracyjna
7.
Quiz z pomocą aplikacji Quizizz – Quiz „Przedmioty rozpoczynające się na literkę K”
Nauczyciel zaprasza do tablicy multimedialnej dzieci.
Dzieci zaznaczają elementy rozpoczynające się na głoskę „k”.
Karty pracy – quiz
8.
Analiza kształtu litery drukowanej k małej i K wielkiej • podawanie skojarzeń związanych z wyglądem litery; • ćwiczenia w bezśladowym (pisaniu), np. palcem na szablonie o różnej fakturze, na plecach kolegi/koleżanki
Nauczyciel prezentuje poprawny sposób pisania litery „K, k”; zwraca uwagę na kierunek pisania liter
Dzieci podają skojarzenia np. wąż, sznurek… Dzieci uczestniczą w praktycznym utrwalaniu zapisu graficznego litery „K, k”.
Szablony liter „k, K” o różnej fakturze szarfy
9.
Zabawa ruchowa przy muzyce „Znajdź literki”
Nauczyciel rozkłada na podłodze litery poznane przez dzieci (a, A, o, O, e, E, i, I, m, M, d, D, k, K). Podaje wyrazy rozpoczynające się od poznanej głoski. Zwraca uwagę na zasadę, że kiedy dzieci usłyszą nazwę imienia, miasta lub państwa stają przy wielkiej literze.
Dzieci podczas przerwy w muzyce odszukują litery, na którą rozpoczyna się wyraz wypowiedziany przez nauczyciela.
Szablony liter: a, A, o, O, e, E, i, I, m, M, d, D, k, K, t, T
10.
Czytamy sylaby i wyrazy
Nauczyciel prezentuje pojedyncze znane dzieciom litery, omawia, że odpowiednie połączenie ich daje nam sylaby i wyrazy (ka, ko, ke, ki itd.)
Dzieci odczytują sylaby i wyrazy.
Szablony liter
11.
Śpiewamy sylaby
Nauczyciel podaje sylaby i proste sprawdza poprawność wykonania zadania. Np. ko, ke, ki, itd.
Kupuj mniej, nie
marnuj zasobów naturalnych, bierz tylko to, co ma dobrą jakość – to moje motto”
Gabriela Hearst
Zabawa nie pozostawia czasu na nudę. Dobrze zorganizowana rozwija, uczy, inspiruje. Zabawa uprzyjemnia dzieciom czas, a rodziców zachęca do kreatywnego patrzenia na otaczające ich domowe przedmioty. Zużyte zazwyczaj szybko trafiają do kosza na śmieci. Jeśli jednak damy im szansę na drugie życie, jeszcze niejednokrotnie potrafią nas zaskoczyć. Ponowne wykorzystanie już zużytych i niepotrzebnych opakowań z papieru, znakomicie wpisuje się w ekologiczny styl życia oraz w ekologiczne rodzicielstwo. W naturalny sposób już od najmłodszych lat wdraża dziecko do życia w ekologicznym duchu.
Możliwości tekturowych
pudeł, pudełek i pudełeczek są wręcz nieograniczone. Przy odrobinie wyobraźni potrafią zmienić się
w sekretną kryjówkę, skrzynię skarbów, statek piracki, pociąg lub tor
przeszkód.
Przykłady pudełkowych zabaw
Po prostu
pudło
Co przygotować?
duże tekturowe pudło
Jak się bawić?
Duże pudło to piracki statek, domek dla lalek lub kryjówka, w której dziecko może się bawić swoimi ulubionymi zabawkami. Przestrzeń pudła w żaden sposób nie ogranicza wyobraźni dziecka. Wręcz przeciwnie.
Tor dla
kulek
Co przygotować?
kredki lub patyczki do lodów
klej Magik
dużą tekturową pokrywkę do pudełka lub dwie mniejsze
szklane kuleczki
plastikowe kubeczki
Jak się bawić?
Od wewnętrznej strony tekturowej pokrywki przyklejamy ukośnie w różnej
odległości kredki lub patyczki do lodów tworząc tor przeszkód dla szklanych
kulek. Na końcu pokrywki, po jej szerokości przyklejamy leżące kubeczki.
Zadaniem dziecka jest wprowadzić wszystkie kulki do kubeczków.
Piłkarzyki
Co przygotować?
pudełko po butach
6 długich słomek do napojów (2 kolory po 3 sztuki)
plastikową piłeczkę
klamerki do bielizny (2 kolory po 6 sztuk)
Jak się bawić?
W pudełku (boisku) z dwóch przeciwległych stron wycinamy otwory – bramki. Z obu stron dłuższych boków pudełka robimy sześć otworów. W tak powstałe na tej samej wysokości otwory wsuwamy naprzemiennie kolorowe słomki. Mocujemy zawodników – po dwie klamerki jednego koloru na słomce i po jednej klamerce – bramkarzu przed bramką. Boisko gotowe, pora na mecz.
Tajemnicze
pudełko
Co przygotować?
pudełko po butach
przedmioty o różnej fakturze, kształcie, zapachu
Jak się bawić?
W pudełku ukryty jest przedmiot, który trzeba odgadnąć. W zależności od przyjętego wariantu gry, dziecko może przez wycięte w pudełku otwory, przedmiot dotykać albo wąchać. W wersji dla starszych dzieci zgadujemy po dźwięku, jaki przedmiot wydaje bądź zadając pytania pomocnicze.
Ładowanie
wagoników
Co przygotować?
kilka mniejszych pudełek po butach
większe pudełko z małymi przedmiotami do segregowania
dwie podkładki
Jak się bawić?
Pudełka łączymy ze sobą
tak, aby powstał pociąg (spinaczami do bielizny lub dużymi spinaczami
biurowymi). Pierwsze pudełko to lokomotywa – siedzi w niej motorniczy (ulubiona
zabawka dziecka), robimy w nim dziurkę i mocujemy sznurek służący do ciągnięcia
pociągu. Bawimy się z dzieckiem w ładowanie wagoników. Opowiadamy, co należy
włożyć do pierwszego z nich, co do drugiego. Ładujemy wagoniki wspólnie,
najlepiej na zmianę. Po zapełnieniu pociąg jedzie po pokoju aż do stacji
oznaczonej podkładką i tam rozładowuje towar.
Modyfikacje:
Na wagonikach przyklejamy symboliczne oznaczenia, np. na pierwszym przyklejamy karteczkę z narysowanym czerwonym kwadratowym klockiem, na drugim – z zielonym trójkątnym klockiem, na trzecim – z prostokątnym niebieskim klockiem.
Oprócz oznaczeń przedmiotów, które wkładamy do wagoników, przyklejamy również cyfrę, np. 2 czerwone klocki, 3 klocki zielone trójkątne, 5 klocków żółtych kwadratowych.
Przewozimy spinacze do bielizny lub nakrętki do butelek, które segregujemy podobnie jak klocki (wg koloru lub wg liczby).
Przewozimy kartoniki z literami (np. na pierwszym wagoniku przyklejamy karteczkę z literą A, na drugim z literą O, na trzecim z literą E …). Zadaniem dziecka jest wybrać spośród karteczek z literami te odpowiednie do danego wagonika.
Przewozimy kartoniki z cyframi (np. na pierwszym wagoniku przyklejamy karteczkę z cyfrą 1, na drugim z cyfrą 3, na trzecim z cyfrą 5). Zadaniem dziecka jest wybrać spośród karteczek z cyframi te odpowiednie do danego wagonika.
Pociąg przewozi tylko te przedmioty, które są zapisane na karteczce. Dziecko losuje kartkę i czyta polecenie samodzielnie lub z pomocą rodzica np. „Pociąg ma przewieźć tylko litery A, O, E”. Wtedy dziecko samo decyduje, jak rozmieści elementy oraz ile zmieści w jednym wagonie.
Zabawy ruchowe z wykorzystaniem
pudełek
Z rozbiegu
dziecko skacze przez karton do przodu.
Ustawiamy
klika kartonów w rzędzie (np. trzy). Zadaniem dziecka jest przeskoczyć przez
nie do przodu.
Dziecko przeskakuje
bokiem przez karton z lewej strony na prawą i z powrotem.
Utrudniamy
nieco skoki przez karton (lub kilka kartonów):
– skaczemy ze złączonymi stopami – w przód i w tył
– skaczemy na lewej (prawej) nodze
– skaczemy z zamkniętymi oczyma.
Z kartonów
możemy urządzić także slalom przez kilka kartonów.
Dla dziecka
czytającego możemy opisać proste polecenia na kartonie, np. przeskocz, okrąż, omiń z lewej strony, omiń z prawej strony. Dziecko dobiega
do kartonu, czyta polecenie i szybko je wykonuje.
Dziecko
biegnie z piłeczką na pokrywce od pudełka między kartonami do mety na czas.
Do radosnej i kreatywnej zabawy nie zawsze potrzeba wiele. Szczególnie jeżeli samemu „wyprodukuje się” do niej zabawki. Warto wiedzieć, że dobra zabawka ekologiczna to taka, która:
została wyprodukowana z surowców naturalnych lub z recyklingu
powstała w zgodzie z naturą, w poszanowaniu środowiska
jest dla dziecka całkowicie bezpieczna
pełni funkcje edukacyjne, pobudza do kreatywnego myślenia.
Robiąc domowe porządki rozejrzyjmy się zatem wokół. Spoglądając innowacyjnie na niepotrzebne kartonowe pudła i pudełka wykorzystajmy je ponownie do zabaw z dziećmi.
Źródła:
Demeter R. „Wesołe ćwiczenia” Sabik M., Szczypczyk A. „Zabawy dla dzieci z autyzmem” Zasoby własne oraz internetowe
wzbogacanie wiedzy uczniów na temat najsłynniejszych zabytków w Wielkiej Brytanii,
doskonalenie umiejętności rozwiązywania krzyżówek,
wzbogacanie wiedzy uczniów nt. sławnych Anglików,
poznanie państw będących częściami składowymi Wielkiej Brytanii,
kształtowanie poczucia przynależności do społeczności europejskiej.
Metody:
praktycznego działania, stymulowania aktywności twórczej, słowne – pogadanka, zadań stawianych do wykonania, oglądowe.
Formy pracy:
indywidualna jednolita i zróżnicowana, zbiorowa jednolita.
Środki dydaktyczne:
mapa Europy, kartoniki z nazwami państw, krzyżówka tematyczna (duży arkusz), ilustracje herbu oraz flagi Wielkiej Brytanii, rozsypanka literowa z państwami będącymi częściami składowymi Wielkiej Brytanii, prezentacja multimedialna (sławni Anglicy, najsłynniejsze zabytki w Wielkiej Brytanii).
Przebieg zajęć:
1. Przywitanie dzieci. Rozwiązanie krzyżówki na dużym arkuszu.
Chętne dzieci w ramach wprowadzenia do tematu rozwiązują kolejne hasła w krzyżówce. Następnie wpisują w odpowiednie miejsca poprawne rozwiązania i odczytują hasło. Krzyżówka dotyczy wiadomości o Wielkiej Brytanii. Hasło: Londyn
Sprawuje władzę w Wielkiej Brytanii. królowa
Kontynent, na którym leży Wielka Brytania. Europa
Język, jakim posługują się mieszkańcy Wielkiej Brytanii. angielski
Wchodzi w skład Wielkiej Brytanii. Irlandia
Wielka Brytania położona jest na ………? wyspie
Słynny zegar z Londynu. Big Ben
2. Pogadanka na temat Wielkiej Brytanii oraz oglądanie przez dzieci ilustracji.
Przedstawienie przez
nauczyciela informacji, omówienie ilustracji flagi oraz herbu.
Jaka jest stolica Wielkiej Brytanii?
Jak nazywa się rzeka, która płynie przez Londyn?
Wielka Brytania to kraj w całości położony na wyspach.
Składa się z Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej. Głową państwa jest tu
królowa. Londyn to stolica Wielkiej Brytanii. Jest to największe miasto Europy.
Leży nad rzeką Tamizą. Po ulicach Londynu jeżdżą czerwone piętrowe autobusy
oraz czarne taksówki. Budki telefoniczne też są czerwone.
3. Praca z mapą Europy: wskazanie Wielkiej Brytanii, państw sąsiadujących.
Chętne dzieci znajdują na mapie Europy Wielką Brytanię oraz
jej sąsiadów. Przyklejają w odpowiednie miejsca kolorowe kartoniki.
FRANCJA, WIELKA BRYTANIA, DANIA, HOLANDIA, BELGIA
4. Poznanie państw będących częściami składowymi Wielkiej Brytanii.
Układanie przez dzieci rozsypanek literowych.
Anglia, Szkocja, Walia, Irlandia Północna.
Wytłumaczenie dzieciom, że Królestwo Wielkiej Brytanii
składa się z kilku mniejszych, odrębnych państw.
5.Słynni Anglicy oraz zabytki Wielkiej Brytanii – pokaz prezentacji multimedialnej.
Kamienne kręgi Stonehenge
Big Ben
Pałac Westminsterski
Tower Bridge
Pałac Buckingham
London Eye (Oko Londynu)
Elżbieta II – królowa Wielkiej Brytanii
Diana, księżna Walii
Rowan Atkinson
Sir Elton John
The Rolling Stones
The Beatles
Dawid Beckham
6. Podsumowanie zajęć.
Podziękowanie dzieciom za aktywny udział w zajęciach.
„Dobry wychowawca, który nie wtłacza, a wyzwala, nie ciągnie, a wznosi, nie ugniata, a kształtuje, nie dyktuje, a uczy, nie żąda, a zapytuje – przeżyje wraz z dziećmi wiele natchnionych chwil.” J. Korczak
Treści programu:
I. Założenia programu II. Cele programu III. Formy i metody pracy IV. Treści programu V. Procedury osiągania celów VI. Ewaluacja
I. Założenia programu
Program innowacji pedagogicznej dotyczący zadań wychowawczych powstał z myślą o uczniach klas IV-VIII. Potrzebę jego zbudowania opieram na obserwacji moich uczniów i ich potrzebach wychowawczych i emocjonalnych. Podstawowym założeniem programu jest rozwiązywanie problemów wychowawczych i budowanie klimatu sprzyjającego uczeniu się. Grupa uczniów w klasie jest duża i zróżnicowana, spędza ze sobą wiele godzin dziennie. Zależało mi, żeby pokazać jak bardzo ważna jest więź ze społecznością oraz szacunek nie tylko ucznia do nauczyciela, ale również nauczyciela do ucznia. Jak również, żeby odpowiedzieć sobie na pytania: Jakich chcemy wychować młodych ludzi? Czy moje słowa, działania uczą ich życiowych kompetencji? Czy wzmacniamy umiejętności uczniów, by mogli odnieść sukces szkolny? Warto też zastanowić się nad tym, jakie są konsekwencje w stosowaniu wciąż szantażu czy tzw. kar – mam tu na myśli, np. Jak będziecie wciąż gadać, zrobię kartkówkę. Czy to przynosi efekt? Czy dzieci przestaną gadać? Co budujemy takim stwierdzeniem? Czy myślimy długofalowo, czy skupiamy się tu i teraz?
Zajęcia prowadzone są z wykorzystaniem metody Pozytywnej Dyscypliny. Książka „Pozytywna Dyscyplina” autorstwa dr Jane Nelsen i współautorów Lynn Lott, Cheryl Erwin i innych została stworzona, aby kształcić młodych ludzi do bycia odpowiedzialnymi, pełnymi szacunku i zaradności członkami społeczeństwa. Pozytywna Dyscyplina dostarcza rodzicom, nauczycielom gotowych narzędzi i technik do pracy nad sobą i do pracy z dzieckiem, uczniem.
Metoda Pozytywnej Dyscypliny wg Nelsen opiera się na 5 fundamentalnych zasadach:
Pomaga dzieciom poczuć łączność i przynależność, pomaga im poczuć, że są ważne w rodzinie i społeczności.
Jest jednocześnie pełna szacunku i wymagająca: miękka i zdecydowana w tym samym czasie, czyli twarda dla problemu i miękka dla osoby.
Jest skuteczna długofalowo: bierze pod uwagę to, co dziecko myśli, czuje, czego się uczy i jakie podejmuje decyzje o sobie samym i o swoim świecie i jak decyduje się postępować w przyszłości, aby przetrwać i odnosić sukcesy.
Uczy ważnych umiejętności społecznych i życiowych: szacunku, dbania o innych, rozwiązywania problemów, współpracy oraz umiejętności wnoszenia wkładu i bycia pożytecznym w domu, przedszkolu, szkole i większej społeczności.
Zaprasza dzieci do odkrywania, jak bardzo są zdolne i kompetentne. Zachęca je do konstruktywnego używania swojej osobistej siły i autonomii.
II. Cele programu
Uczniowie w trakcie trwania programu powinni:
uczyć się szacunku dla dobra wspólnego
stawać się bardziej samodzielnymi w dążeniu do dobra
kształtować umiejętność słuchania i rozumienia poglądów
umieć współdziałać
znajdować w szkole wszechstronny rozwój w miłej atmosferze
umieć budować poczucie własnej wartości.
III. Formy i metody pracy:
lekcje ćwiczeniowe
praca w grupach
praca z wykorzystaniem kart pozytywnej dyscypliny
lekcje pokazowe, mające na celu utrwalenie poszczególnych umiejętności.
IV. Treści programu:
Umiem zawierać umowę w zachowaniu.
Wiem co to jest konsekwencja.
Posiadam umiejętność samokontroli i dyscypliny.
Szacunek, empatia.
Nagroda a zachęta.
Co daje mi kara?
Jestem potrzebny.
Moje wybory mają wpływ na to, co dzieje się w mojej wspólnocie.
Jestem ważny. Budowanie poczucia własnej wartości.
Konsekwencja swoich działań.
Posiadam umiejętność właściwego, uczciwego osądu.
V. Procedury osiągania celów
Program jest długofalowy, ale szybko przynosi efekty. Nauczyciel i wychowawca lepiej pozna uczniów, ich potrzeby, co pozwoli dobrać odpowiedni sposób pracy na zajęciach wychowawczych. Będzie pracował nad wzajemnym zaufaniem, współpracą, wzajemnym szacunkiem, zrezygnuje z kontroli nad uczniami. Dzięki takiej zmianie do uczniów, atmosfera w klasie na pewno się poprawi.
VI. Ewaluacja:
monitorowanie postępów w relacjach i sposobów rozwiązywania problemów
obserwacja uczniów w sytuacjach ćwiczeniowych
obserwacja zachowania uczniów
współdziałanie
kontrola stopnia zaangażowania w życie klasy.
Program innowacji pedagogicznej opracowała: Ewelina Turek – Czytelniczka Portalu
Temat lekcji: Analizuję sytuację społeczną osób z autyzmem oraz poznaję ich potrzeby.
Cele zajęć w języku ucznia:
dowiem się, na czym polega zaburzenie: autyzm
poznam święto ustanowione na rzecz osób z autyzmem
dowiem się, jakie zalety mają osoby z autyzmem
zrozumiem, jak czują się osoby ze spektrum autyzmu w nietolerancyjnym otoczeniu
poznam potrzeby osób z autyzmem
KARTA PRACY
Zadanie 1.
Przeczytaj poniższy tekst. Dowiesz się, czym jest autyzm.
Autyzm to nieprawidłowa praca mózgu, która powoduje problemy z mówieniem, postrzeganiem świata, rozumieniem relacji społecznych. Sprawia też, że człowiek inaczej, niż pozostali ludzie, odbiera wrażenia zmysłowe (wzrokowe, słuchowe, węchowe, dotykowe, smakowe).
Zadanie 2.
Przeczytaj poniższy tekst.
Poznasz święto ustanowione na rzecz osób z autyzmem.
Kwiecień to Światowy Miesiąc Wiedzy na Temat Autyzmu.
Szczególnym dniem jest drugi kwietnia obchodzony każdego roku jako Światowy Dzień Wiedzy na Temat Autyzmu. Inna nazwa tego święta to: „Światowy Dzień Świadomości Autyzmu”.
Dzień ten został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2007 r., aby zwrócić uwagę społeczeństwa na potrzeby i problemy osób dotkniętych autyzmem oraz w celu propagowania wiedzy o tym zaburzeniu.
Symbolem omawianego święta oraz solidarności z osobami z autyzmem jest kolor niebieski. Barwa ta symbolizuje ich nadzieję na lepsze życie w społeczeństwie.
Każdy człowiek może wyrazić swoją solidarność z osobami ze spektrum autyzmu, dodając niebieski kolor do ubrania lub propagując logo: „Niebieski dla autyzmu”.
Zadanie 3.
Obejrzyj film. Dowiesz się, na czym polega autyzm.
www.youtube.com/watch?v=QLv-dvLCgAg
czas: 4 minuty, 16 sekund
Przemyśl i, jeśli możesz, omów z innymi
następujące kwestie:
czym Ty wewnętrznie odróżniasz się od innych ludzi?
co jest charakterystyczne w Twoim sposobie myślenia?
co jest charakterystyczne dla Twojego sposobu odczuwania i reagowania emocjonalnego?
jaki jest Twój typowy sposób porozumiewania się z otoczeniem?
co Tobie pomaga zachować spokój w trudnych sytuacjach?
Zadanie 4.
Obejrzyj teledysk. Zwróć szczególną uwagę na tekst piosenki.
www.youtube.com/watch?v=Cpsw6u4Qcw0
czas: 3 minuty, 27 sekund
Przemyśl i, jeśli możesz, omów z innymi
następujące kwestie:
z jakimi przeciwnościami/trudnościami zmagają się osoby z autyzmem?
jakie pragnienia, potrzeby mogą mieć osoby z autyzmem?
czy osoby z autyzmem mogą swobodnie „żyć po swojemu” w naszym społeczeństwie?
Zadanie 5.
Obejrzyj film.
Poznasz niezwykłe możliwości („supermoce”) osób z autyzmem.
www.youtube.com/watch?v=IVbkH6o-PfA
czas: 6 minut, 33 sekundy
Zastanów się i,
jeśli możesz, omów z innymi następujące kwestie:
jakie „supermoce” posiadasz (w czym jesteś lepszy od innych, co wychodzi ci dobrze, jakie masz umiejętności, zdolności, talenty, predyspozycje?)
jakie „supermoce” (zdolności, umiejętności, talenty, predyspozycje) posiadają osoby z Twojego otoczenia?
jakie korzyści możecie odnieść nawzajem, Ty i osoby w Twoim otoczeniu, z „supermocy”, które posiadacie?
Zadanie 6.
W celu podsumowania zajęć, dokończ poniższe
stwierdzenia.
Dowiedziałem się…
Zdziwiło mnie…
Nauczyłem się…
Uświadomiłem sobie…
Zaskoczyło mnie…
Trudno było mi…
Z łatwością…
Chciałbym…
Zapamiętam…
Zrozumiałem…
Zadanie 7.
Jeśli w związku z tematem zajęć chcesz mnie o coś zapytać, o czymś mi powiedzieć, podzielić się ze mną swoimi przemyśleniami, napisz do mnie.
ZADANIA
DODATKOWE – DLA CHĘTNYCH!
Jeśli chcesz zobaczyć świat z perspektywy osoby
autystycznej:
załóż rękawice narciarskie lub kuchenne i: zbuduj wieżę z klocków LEGO, wyjmij (bez patrzenia) małe kulki schowane w misce pełnej makaronu lub fasoli – dowiesz się, jakie czucie w dłoniach mają osoby z autyzmem
załóż kurtkę, włóż do każdej kieszeni ciężki przedmiot, tak ubrany przez kilkanaście minut wykonuj swoje codzienne czynności – dowiesz się, jak odczuwają swoje ciało i ruch osoby z autyzmem
obejrzyj film – dowiesz się, jak słyszą osoby z autyzmem https://mamotoja.pl/jak-dzieci-z-autyzmem-slysza-swiat-zobacz-film,aktualnosci-artykul,22359,r1p1.html (czas: 1 minuta, 44 sekundy)
Jeśli zainteresowała Cię tematyka autyzmu, możesz obejrzeć filmy:
Mick Jackson: „Temple Grandin”
Roger Ross Williams: „Życie animowane”
Możesz także przeczytać książki:
M. Gallardo, M. Gallardo: „Maria i Ja”
N. Higashida: „Dlaczego podskakuję”
D. Tammet: „Urodziłem się pewnego błękitnego dnia. Pamiętniki nadzwyczajnego umysłu z zespołem Aspergera”
M. Haddon: ,,Dziwny przypadek psa nocną porą”
A. Likens: „Odnaleźć Kansas. Zespół Aspergera rozszyfrowany”
T. Grandin, R. Panek: „Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów”
Flamingi to ptaki żyjące w strefie klimatów ciepłych i gorących. Środowiskiem, w którym mieszkają są słone jeziora, zatoki i laguny nadmorskie. Długość ciała dorosłego flaminga to od 80 do 145 cm długości – porównać go możemy wzrostem do przedszkolaka, jedne flamingi są niższe jak maluchy – inne nieco wyższe jak starszaki, przy czym samice są zawsze większe od samców. Kształt szyi flaminga to litera S, mają długie nogi, w locie są wyprostowane. Flamingi świetnie latają, młodsze również potrafią dobrze pływać. Flamingi żyją w stadach – dużych rodzinach. Łączą się w pary na całe życie. Malutkie flamingi przebywają w żłobkach, gdzie pilnuje ich jedna samica.
Zajęcia dla dzieci: 3-6 lat
Cele ogólne:
zachęcanie do uważnego słuchania,
rozwijanie mowy.
Cele operacyjne – dziecko:
zna ciekawostki o flamingach (skąd bierze się ich kolor i dlaczego stoją na jednej nodze),
bierze udział w dyskusji,
uczestniczy w zabawach,
wykonuje pracę plastyczną.
I. Powitanie dzieci piosenką „Podajmy sobie ręce”.
II. Oglądanie zdjęć flaminga i bociana, opisywanie ich wyglądu, porównywanie, szukanie różnic i podobieństw.
Pomoce: ilustracje i zdjęcia przedstawiające flaminga i
bociana białego w różnych ujęciach (lot, polowanie).
III. Dlaczego FLAMINGI są różowe? – opowiadanie z serii Przygody Neli małej reporterki
Nauczyciel odczytuje opowiadanie ilustrowane zdjęciami (Nela na 3 kontynentach, podróże w nieznane, wyd. National Geographic, 2014).
Wspólne szukanie odpowiedzi na pytania:
Dlaczego flamingi są różowe?
Dlaczego czasami stoją na jednej nodze?
Dlaczego szyja flaminga wygięta jest w literę S?
Zaznaczanie miejsca wyprawy Neli na mapie świata – Laguna Colorada w Boliwii.
Pomoce: tekst opowiadania, mapa świata, zdjęcia flamingów.
IV. Zabawa ruchowa z elementem równowagi „Flamingi”.
Dzieci naśladują flamingi przy nagraniu naprzemiennej melodii – spokojnej, wolnej lub szybkiej, skocznej. Podczas melodii szybkiej lecą wyciągając ręce – skrzydła, podczas wolnej, spokojnej stają na jednej nodze, starając się utrzymać równowagę i odpoczywają.
Pomoce: nagranie melodii wolnej i szybkiej.
V. Edukacyjny film „Flamingi – seria Encyklopedia zwierząt dla dzieci” (https://www.youtube.com/watch?v=pmxhdZ77mMA)
Pomoce: laptop, film, projektor bądź odbiornik TV.
VI. Zabawa dydaktyczna „Prawda czy fałsz”.
Nauczyciel wręcza każdemu dziecku dwie buźki, uśmiechniętą i
smutną. Dzieci siedzą w kole na dywanie. Nauczyciel mówi kolejno zdania
dotyczące tematu zajęć – życia flamingów, dzieci jeśli uważają, że zdanie jest
prawdziwe – podnoszą do góry buźkę uśmiechniętą, jeśli zdanie jest fałszywe –
podnoszą buźkę smutną.
VII. Praca plastyczna – plakat (lub praca indywidualna) „Laguna pełna flamingów”.
Nauczyciel wyjaśnia temat pracy, zapoznaje z techniką
wykonania pracy – technika do wyboru (malowanie, wyklejanie).
Pomoce: brystol lub papier A4, farby, kredki, pastele, kolorowy papier, piórka w kolorze różowym.
Wykorzystujemy pliki cookie do spersonalizowania treści i reklam, aby oferować funkcje społecznościowe i analizować ruch w naszej witrynie. RozumiemDowiedz się więcej
Prywatność i polityka cookies
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.